CUỘC CHIẾN
KHI LỰC LƯỢNG HAI BÊN
CÓ TÍNH CHẤT KHÁC NHAU.
Trong chiến lược hiện đại không ít trường hợp cuộc chiến thế trận có lực lượng với tính chất khác nhau. Quá trình này liên quan tới khi thí quân để giành quyền chủ động (hoặc ngược lại, có ưu thế lực lượng đổi lại đối phương có quyền chủ động). Điều này liên quan tới một vài định luật ngắn gọn, định luật này chỉ đạo cuộc chiến thế trận với lực lượng có tính chất khác nhau:
1. Hậu yếu hơn hai Xe một chút.
2. Hậu tương đương hoặc bằng một Xe, một Tượng và một chốt, và mạnh hơn một Xe, một mã và một chốt một chút.
3. Hậu yếu hơn ba quân nhẹ khoảng 1,5 đơn vị.
4. Xe và hai quân nhẹ mạnh hơn Hậu.
5. Ba quân nhẹ hơn han Xe một chút.
6. Trong trung cuộc hai quân nhẹ mạnh hơn Xe và hai chốt, còn trong tàn cuộc chúng yếu hơn Xe và hai chốt.
7. Trong tàn cuộc Xe bằng Tượng và hai chốt và mạnh hơn Mã và hai chốt. Tương quan lực lượng giữa Xe và hai Tương chống lại hai Xe và một Mã khả năng lực lượng hai bên bằng nhau.
8. Mã hoặc Tượng cộng thêm chốt ở trung tâm được bảo vệ chặt chẽ yếu hơn Xe một chút.
9. Trong tàn cuộc thế trận Xe và một chốt thông không yếu hơn hai quân nhẹ.
Linh cảm thế trận thực tế trong nhiều trường hợp bao gồm biết xác định qui luật tương quan lực lượng các quân trong quá trình tiến hành cuộc chiến! Giá trị tương đối của các quân thể hiện tinh tế và dao động “ngắn ngủi” trên thang giá trị, ở đây chúng ta chưa động tới nghiên cứu vấn đề này. Mỗi trường hợp cụ thể có thể tạo ra thang giá trị này giao động để đánh giá giá trị các quân cờ hay không? Đây là vấn đề cho tương lai. Bây giờ chỉ có thể đưa ra quan điểm xử lý “bằng mắt” chính xác nhiều hoặc ít hơn, nhất định phải cân nhắc, tính toán lợi hại.
HẬU QUẢ NGUY HIỂM VỚI ĐIỂM YẾU CỦA CHỐT.
Tổng thể lớn thế trận là vấn đề liên quan tới khối lượng cơ bản của cuộc chiến là lực lượng tốt. Không cần chứng minh vai trò quan trọng của cấu trúc chốt trung tâm. Trong chiến lược hiện đại, việc thí chốt mở ra khả năng phát triển quyền chủ động. Mục đích tổng thể vấn đề chiến lược phức tạp là tấn công chốt cánh, tổng thể những điểm yếu vv… thậm chí điều này liên quan chặt chẽ tới lực lượng chốt.
Nhưng thường xảy ra nhất trong thực tiễn liân quan đến những thành phần tạo ra điểm yếu cấu trúc chốt.
Nhiều thế trận, ở đó xuất hiện sự hạn chế trong những vị trí chốt (chốt cô lập, chốt chồng, chốt lạc hậu), sự thừa nhận những yếu kém, những phương án khai cuộc dẫn đến yếu kém đó, những phế phẩm của lý thuyết.
Những con chốt này không những bản thân nó yếu mà còn làm yếu trầm trọng những ô, những vị trí trước những con chốt cụ thể ở đó xuất hiện tiền đồn thuận lợi để quân địch tấn công.
Cùng với những điểm này thực tiễn hiện đại chứng tỏ rằng điểm yếu không tồn tại nếu những điểm đó được trung hoà bằng vị trí các quân tích cực. Những quân này bản thân nó tiến đến cấu trúc mềm dẻo làm tổn hại đến các quân khác bằng phương pháp quan trọng của cuộc chiến hợp lý, đặc biệt trong thời gian chơi thế trận, thế trận này phải năng động.
Như vậy có thể đưa ra kết luận: nếu không đạt được thế trận bình ổn, thí dụ ở dạng cuộc chơi tích cực, thì những yếu điểm nhỏ ở vị trí chốt sẽ hàm chứa “ổ bệnh” trầm trọng dẫn đến thua cờ.
Tất nhiên luôn nhớ rằng mỗi chuyển động của chốt không thể lùi lại được. Không có điều gì làm tổn hại đến thế trận bằng một sự thừa thãi trong sự thay đổi cấu trúc chốt.
PHÒNG THÍ NGHIỆM Ở NHÀ
Cần phải xây dựng công việc nghiên cứu trong phòng thí nghiệm ở nhà như thế nào? Tác giả đã kể ra trong phần một của phần trần thuật của mình về nhiều điều, dù cho đã xảy ra và các nước cờ đã qua đi. Điều đang nói là về chất lượng tổng hợp, mối liên hệ tự nhiên với đòi hởi của thực tiễn. Từ đây liên hệ tới vấn đề liên kết với sự lựa chọn nước đi, kỹ thuật tính toán phương án, sự phát triển linh cảm thế trận vv… Mặc dù những điều đó đã được trau dồi trong thực tiễn thi đấu, để củng cố chúng đòi hỏi không mệt mỏi làm việc yên tĩnh ở nhà.
Nhưng còn có không ít những “công việc” khác dù không liên hệ gần gũi với những điều cần thiết của thực tiễn, nhưng bản chất bên trong không kém phần quan trọng để ngày một hoàn thiện. Tôi muốn nói tới tương lai phát triển của vận động viên cờ vua, sự lớn mạnh của họ trong tổng thể. Công việc nghiên cứu tại nhà là “đích ngắm tương lai” trước hết liên hệ rộng rãi nhãn quan cờ vua và văn hóa (cho cái gì, ví dụ, khả năng nghiên cứu tài liệu cờ vvua), xây dựng và “sửa chữa” khai cuộc tập dượt, khảo sát những yếu tố tâm lý, hoặc kỹ thuật thi đấu giải vv…
Không nghi ngờ một điều là công việc nghiên cứu đòi hởi trước hết là lao động cần cù và nghiêm túc. Hơn nữa lao động được điều chỉnh, nếu không nó là lao động hàng ngày.
Đại kiện tướng hàng A.Rubinstein đã phát triển: “60 ngày tôi thi đấu ở các giải, 5 ngày nghỉ và 300 ngày tự nghiên cứu”. Tất nhiên, hình mẫu cuộc sống đó không phải tất cả mọi người còn lâu mới đạt được. Nhưng rõ ràng là khi tổ chức công việc dạng tương tự cần phải có hệ thống.
Hình mẫu đó nói lên công việc của vận động viên cờ vua là một quá trình liên tục và đòi hỏi có nhiệt huyết… lôi cuốn bởi cờ vua.
Vấn đề cuối cùng rất thực tiễn, tôi cho phép mình được trình bày vấn đề này cụ thể tỷ mỉ? Đã hơn một lần, ví dụ của tôi đưa ra câu hỏi. Tại sao hiện nay hài lòng rời khỏi diễn đàn cờ vua sớm những tên tuổi lớn và những kiện tướng tài năng, còn lại những năm tháng tươi đẹp (tất nhiên tôi không nói tới bệnh tật, hay những hoàn cảnh cuộc sống bất trắc)?
Bất kỳ lần nào các yếu tố quen thuộc đã khẳng định cho tôi là trước tiên sự việc tha hóa lương tâm đạo đức, không duy trì khả năng làm việc và độ linh hoạt, mặt khác sự ích kỷ và không biết đứng vững trước thất bại khó tránh khỏi. Nhưng tất cả những trường hợp chung là sự nguội lạnh với cờ vuavà dẫn đến sự sáng tạo bị mai một. Một điều lý thú là thời gian gần đây “hiện tượng ngôi sao” của một số vận động viên cờ vua đã phần nào không làm vẻ vang truyền thống. Ví dụ truyền thống thể thao của Braxin luôn luôn xoay quanh trận bóng đá không ảnh hưởng tới việc phát triển nhanh chóng của tài năng trẻ Meking. Hoặc có thể lấy ví dụ Đan Mạch, ở đó cờ vua ít tồn tại. Nhưng vào năm 1956 xuất hiện vận động viên cờ vua tự lực Larsen anh ta lúc đó vừa tròn 20 tuổi.
Đương nhiên chúng ta còn nhiều ví dụ tương tự nhưng không cần thiết phải nói tới.
Cuộc sống khẳng định rằng năng khiếu tự học có thể chiến thắng bản thân mình trên con đường dẫn đến trình độ điêu luyện đỉnh cao dù cho điều kiện sống còn nhiều khó khăn.
Với những tài năng như vậy đòi hỏi phải có tình yêu đối với cờ vua. Không phải ngẫu nhiên xuất hiện câu tục ngữ về lòng say mê cuồng tín cờ vua. Thậm chí những tài năng cờ vua “không phản bội” vẫn lạnh lùng đối với bản thân. Điều đã biết từ lâu là mỗi ván đấu hiện tại không chỉ chơi bình thường mà phải biết sống trong nó. Những bài học cờ vua đòi hỏi không chỉ sự nghiêm túc to lớn mà còn phải liên tục tích cực suy nghĩ và suy nghĩ căng thẳng và cả hệ thần kinh làm việc.
Chất lượng cụ thể những điều này là cần giáo dục từ những điều sơ đẳng cho vận động viên cờ vua có được kỹ năng sư phạm. Hãy đưa ra những lý thuyết cần thiết và bài thực hành có thể có, những phương pháp hiện đại cần phải không một phút lơ là bỏ qua sự phát triển chung “đặt ra” và hướng tới tự nghiên cứu cá nhân của vận động viên cờ vua trẻ tuổi với những tính toán cần thiết, những đặc điểm riêng của họ.
Bây giờ chúng ta xem xét những yếu tố cơ bản của phòng thí nghiệm ở nhà và thử thâu tóm những vấn đề chung để hoàn thiện vận động viên cờ vua.
CÁCH LÀM VIỆC VỚI VÁN CỜ CỦA MÌNH
Phân tích nghiêm túc những ván cờ của mình là phương pháp quan trọng để hoàn thiện mình. Mỗi ván cờ các bạn đều có cảm xúc hồi hộp. Bởi vậy nội dung bên trong những cảm xúc đó bạn đặc biệt gần gủi thân quen và cần hiểu rõ nó. Không phải ngẫu nhiên nhà vô địch cờ vua thế giới Bôtvinnik khi giảng bài thường hỏi các vận động viên cờ vua trẻ: “Các bạn làm việc như thế nào khi nghiên cứu các ván đấu của mình?” vận động viên cờ vua trẻ thường mau chóng quên đi những thất bại và thèm muốn nhớ lại toàn bộ những ván thắng hơn là nhớ tới ván thua. Điều đó chỉ ra rằng họ không hiểu hết ý nghĩa công việc nghiên cứu ván đấu.
Để hoàn thiện mình cần xem xét tóm lược những điểm chính những sai lầm của mình. Thật vô lý khi không xem xét những ván thua, cần phải nhớ: những ván thua đó không phải ngẫu nhiên. Thậm chí những sai lầm nghiêm trọng thường xuất hiện khi tư duy cờ vua chưa đầy đủ, để khắc phục những sai lầm này cần dự đoán đúng đắn, khảo sát và phân tích chúng. Chúng ta thử khảo sát vấn đề này qua ví dụ sau:
Suetin-Kuzmin
Sochi, 1970
1.e4 c5 2.¤f3 ¤c6 3.d4 cxd4 4.¤xd4 e6 5.¤b5 d6 6.c4 ¤f6 7.¤1c3 a6 8.¤a3 ¥e7 9.¥e2 0–0 10.0–0 b6 11.¥e3 ¥b7 12.f3 ¤e5 13.£b3 ¤ed7 14.¦fd1 £b8 15.¦d2 ¦e8 16.¢h1 ¥d8 17.¦ad1 ¥c7 18.¥g1 ¦e7 19.¥f1 £a7 20.¤c2 ¦ae8 21.¦xd6 ¥xd6 22.¦xd6 £b8 23.£b4 ¦c8 24.¥xb6 ¤xb6 25.¦xb6 ¦d7 26.e5 £xe5 27.¦xb7 ¦d2 28.£b3 h5 29.¤e4 ¤xe4 30.fxe4 £f4 31.¤e3 ¦cd8 32.£c3 £f2 33.h3 h4 34.¢h2 £f4+ 35.¢g1 ¦8d3 36.¦b8+ ¢h7 37.£a5 f5
Trắng thua.
Trong ván cờ này sau khai cuộc yên tĩnh, ván cờ trở nên bất ngờ căng thẳng. Chúng ta thử xem xét thời điểm cuộc chiến bị phá vỡ và tất nhiên phải có sai lầm quyết định của bên cầm quân trắng.
Tóm lại đánh giá khai cuộc trắng giành được ưu thế như thế nào. Bên Đen chọn được nước từ vài kế hoạch cầu kỳ bằng cách chuyển Mã c6 tới d7.
Dù Mã này hy vọng bảo vệ ô b6, tuy nhiên khả năng chơi phản công ở trung tâm giảm bớt, và bên Đen dẫn tới phòng thủ thụ động. Bên Trắng không nhanh chóng chiếm ô b6 sau nước đi: 14.¤a4 ¦b8 15.¥xb6 ¤xb6 16.£xb6 £xb6+ 17.¤xb6 ¥xe4 hoặc 16...£d7
Rõ ràng ưu thế đã chuyển về bên đen. Nước thứ 21 tôi đã đi đúng và đạt được ưu thế về chất ở trung tâm và ưu thế không gian. Điều này chỉ ra ở nước 16.¢h1 và 18.¥g1, thời điểm đó đe dọa bằng nước d6-d5 (có thể phủ định về vị trí con Tượng treo ở nước e3).
Khi quyết định thí chất ở nước thứ 21 gây tranh cãi. Đơn giản hơn đi 21.a4 £b8 22.£a3 tiếp theo b2-b4 tạo cho bên trắng củng cố thế trận đặt nền tảng giải quyết điều chủ yếu cho bên đen thời điểm này. Nhưng ván đấu này được chơi trong giải tập huấn.
Cần phải biết rõ ràng rằng các tính toán cụ thể không chỉ rõ điều gì đó hiện thực. Điều rõ nhất là bên Trắng lời hai tốt, còn quân đen yếu hơn. Tất nhiên là bên trắng không việc gì phải mạo hiểm. Nước 25 Trắng đi 25.£xb6 và giữ được ưu thế nhưng cần từ chối nước đơn giản quân sau nước 25...¦d7 26.¦xd7 ¤xd7.
Đánh giá lại thế trận trắng thấy rõ sai lầm nước đi 26: 26.e5? Ở thời điểm này ván cờ thuộc về Kuzmin (hình)
Nghĩ xa hơn ở nước 21, trắng hy vọng ở đòn đánh này.
Hầu hết mỗi lỗi Cờ Vua đều có liên quan đến sắc thái tình cảm. Tại sao tôi ít tính đến phương án quan trọng của là nước đi e5: 26...£xe5 27.¦xb7 ¦xb7 (nước đi 27...¦d2 khẳng định đầy đủ 28.¤d5 ¦xc2 29.¤e7+ ¢h8 30.¤xc8 đe dọa 31.£f8+ ) 28.£xb7 ¦b8 29.£xa6 ¤h5 30.£a7 ¦xb2 31.£e3!Và bên Trắng giữ được ưu thế về chất.
Vị trí quân đen có 2 điểm đi của Mã là nước e8 và h5. Sau nước 26...¤e8 27.f4 quân của họ trở nên chật hẹp rất khó di chuyển còn trong trường hợp 26...¤h5 27.¦d6 £c7 28.c5! Trắng ưu thế không cần bàn cãi.
Sau khi tính toán tất cả phương án này tôi không chậm trễ dao động quyết định đẩy chốt tiến lên. Cần biết rằng đối thủ suy nghĩ nhiều hơn tôi về nước đi e5 (hiện tại tôi còn quyền chủ động).
Sau nước đi giành “tempo” 27...¦d2, tôi hoảng sợ nhận ra phương án 28.¤d5 ¦xc2 29.¤e7+ ¢h8 30.¤xc8 nước đi không phù hợp 30...¦c1 31.£f8+ ¤g8! Và trắng bị chiếu bí. Trận chiến gần như “kết thúc” và trắng chỉ còn tìm cách cứu vãn và phòng thủ bị động. Điều đó thường xảy ra như thế khi tính toán chiến thuật sai lầm không thể sửa chữa.
Tôi nhận ra khi chơi 26.¤e2! (thế vào nước đi sai lầm 26.e5?) tiếp theo nước đi 27.¤e3, trắng giữ được ưu thế nhỏ, nước đi tồi ví dụ 26...¦d1 sau đó 27.¤e3 và tượng bị trao đổi ở b7.
Quân nặng của đen tiến tới thắng lợi huy hoàng kết thúc ván đấu bằng nước đi sau trắng đi 32.b3 đen đi 32...¦f2 33.¢g1 ¦dd2!, và không thể ngăn được. Đen khó bảo đảm cho mình bằng nước đi 33...h4! đen tiến hành nước đi khống chế ô g3 làm tê liệt tất cả khả năng của trắng.
Kết luận chung: Sự thất bại của ván đấu này là hậu quả sự hiểu biết không đầy đủ về bản chất thế trận. Chúng ta cùng xem xét một ví dụ nữa. Ván cờ này minh họa bằng những đòn phối hợp khó khăn đậm đặc hơn.
Kupreichik – Suetin
Sochi, 1970
1.e4 c5 2.¤f3 e6 3.d4 cxd4 4.¤xd4 ¤c6 5.¤c3 a6 6.¥e2 £c7 7.f4 b5 8.¤xc6 £xc6 9.¥f3 ¥b7 10.e5 £c7 11.0–0 ¦d8 12.f5 ¤e7 13.f6 ¤g6 14.¥xb7 £xb7 15.¥g5 ¦c8 16.£e2 h6 17.fxg7 ¥xg7 18.¤e4 ¥xe5 19.¥f6 ¦c4 20.¦ae1 d5 21.¤d2 ¥xf6 22.¤xc4 ¥d4+ 23.¤e3 h5 24.¢h1 ¥e5 25.£f3 £e7 26.¦f2 ¢f8 27.c3 ¦h7 28.¤c2 £h4 29.g3 £g4 30.¤b4 ¢g8 31.¤xa6 £c4 32.¤b4 h4 33.g4 ¥g3 34.¤xd5 exd5 35.¦e8+ ¤f8 36.¦d2 ¥c7 37.¦c8 d4 38.¦e2 f6 39.g5 £xa2 40.£f5 ¥d6 41.¦f2 dxc3 42.bxc3 £a1+ 43.¦f1 £a2 44.¦f2 £a1+ 45.¦f1 £a2 Hòa.
Sự trở ngại bắt đầu từ nước thứ 12, khi trắng lợi dụng sự di chuyển không chính xác của đấu thủ (nước đi đúng 11...¤h6 hay 11...¦c8) bắt đầu tấn công mạnh ở trung tâm và cánh vua.
Trong vòng 10 nước (từ nước 12 đến nước 22) sự kiện phát triển hầu như bó buộc. Đến nước 16.£e2 đen tìm được nước duy nhất đúng 16...h6!, chống lại sự đe dọa nguy hiểm 17.¤e4, có thể chơi bằng nước 17...hxg5 18.fxg7 £a7+! 19.¢h1 ¥xg7 20.¤d6+ ¢d8 21.¤xf7+ ¢e7, và ưu thế mau chóng chuyển sang quân đen. Trong tình thế tương tự như vậy nhất thiết phải tính toán các khả năng thực hiện đòn phối hợp. Thế trận chung ở đây lĩnh hội được và chuyển sang kế hoạch 2. Thậm chí trong ván đấu căng thẳng cần nhận thấy không chỉ những đòn chiến thuật. Ở nước đi thứ 22 trắng thắng chất cụ thể bằng phương án mạnh 22.¦xf6, tạo mối đe dọa ở ô g6 và e6. Sau nước 22...¦c6 23.¤f3 trắng giành quyền chủ động hơn cả bù đắp một chốt. Trong khi đó, nước thứ 23 đen vô ích khi từ chối bắt chốt 23...¥xb2 24.c4 bxc4 25.¤xd5 ¥d4+ 26.¤e3 c3 hoặc 26...£e4 thế cờ cân bằng.
Sau tình thế này quân Trắng có ưu thế thuận lợi. Tuy nhiên tiềm năng của đen vẫn còn tương đối. Nước 33 trắng đi 33.gxh4 đen đáp lại 33...g4? Nếu thay bằng nước phản công chiến thuật thì ván cờ sẽ diễn ra sao bằng nước 33... ¥g3! Và dẫn đến trắng phải chơi sáng tạo tối đa để giữ thế cân bằng.
36.¤xd5 37.¦c8! 38.¦e2!
Sau 40 nước đi hình thành thế trận năng động cân bắng. Nước đi dở 41.g6? đen đáp lại 41...¦e7! 42.¦xf8+ ¢xf8 43.£xf6+ ¢e8 và khả năng chỉ dành cho đen. Trong trường hợp 41.£e6+ £xe6 42.¦xe6 ¦d7 43.cxd4 fxg5 44.¦g6+ ¢f7 45.¦xg5 xuất hiện tàn cuộc hòa.
Đó là phần phân tích cờ vua tinh khiết. Nhưng vận động viên cờ vua, những người muốn hoàn thiện mình, ít khi lạnh lùng khảo sát sai lầm. Nhiệm vụ bao gồm phải đồng thời tìm ra nguyên nhân tâm lý của sai lầm này. Không tha thứ, tự ái, mở ra sự hồi nước đi của tư duy, cố gắng trả lời những câu hỏi như:
1) Phương án cụ thể của bạn như thế nào, bạn đã tính, suy nghĩ tiếp theo nước đi nào, đặc biệt trong thời điểm căng thẳng, phá vỡ của ván đấu? Điều rất quan trọng nhận thấy là bạn đã bỏ qua những tính toán và đối thủ đã chỉ bạn khi cùng nhau phân tích ván đấu sau đã chỉ cho bạn khi cùng nhau phân tích ván đấu sau khi đã chơi xang. Xin nói thật là tôi đã bỏ qua phương án 23...¥xb2 24.c4 bxc4! Tượng ờ b2 được bảo vệ.
2) Bạn đã chọn và hiểu rõ kế hoạch chơi nào?
3) Đánh giá thế trận sai lầm của mình, cố gắng hiểu rõ nguyên nhân sai lầm đó.
Họ có thể hiểu biết sâu không đầy đủ về thế trận hay những tính toán chiến thuật? Có thể thường xuyên tính toán dẫn đến thế trận trong hoàn cảnh không có lợi. Cần phải khách quan, có tinh thần tự phê bình và không tô vẽ ý tưởng của mình, phải biết công bằng xem xét những yếu điểm của mình và tính toán, thậm chí cả khi đối thủ không phát hiện ra. Khi đưa ra câu hỏi đã thấu hiểu những kiến nghị suy ra sẽ rộng hơn. Bình luận ván đấu không phụ thuộc tính chất ván đấu cần phải:
1.Chỉ ra thời điểm phá vỡ căng thẳng trong cuộc chiến.
2.Diễn giải ý tưởng nước đi của các đấu thủ, trước hết chỉ ra nhưng phương án cụ thể.
3.Nghiên cứu chiến lược của ván đấu.
4.Diễn tả cảm xúc của đối thủ.
Nghệ thuật phân tích và bình luận không thể ngay lập tức tiến nhanh được. Nghệ thuật đó đòi hỏi sự kiên trì nghiên cứu, làm chủphương pháp chuyên môn, về vấn đề này còn nói dài. Bây giờ là vài điều đơn giản, nhưng là những qui luật cần thiết.
Không được phân tích một chiều, chỉ nhìn thấy phương án “của minh”. Cố gắng đọc được ý tưởng của đối thủ. Bất cứ lúc nào, chỉ trích sai lầm cũng chỉ ra phương án đúng đắn.
Đừng quên rằng phân tích là ván đấu không thực tế. Những phân tích đòi hỏi phải chứng minh cụ thể hơn bài tập linh cảm.
Trong ván đấu có những giai đoạn lôi cuốn và ngược lại cũng có thời kỳ “buồn tẻ”. Nhưng bất cứ hoàn cảnh nào khi phân tích cũng phải cẩn thận và nghiêm túc, mới có thể tìm ra trong ván đấu không hay nhiều điều bổ ích và có lợi.
NGHIÊN CỨU VÁN ĐẤU CỦA CÁC KIỆN TƯỚNG.
Vận động viên cờ vua để hoàn thiện mình cần làm việc với tài liệu cờ vua. Đó là một định lý. Những từ điển khai cuộc hay tuyển tập những ván đấu của kiện tướng rất cần thiết giúp ích cho vận động viên cờ vua, cũng như cần cho vận động viên khác.
Cần phải có những tài liệu mức độ khác nhau cho công việc nghiên cứu. Ở đây là sách giáo khoa về lý thuyết cờ ở những giai đoạn khác nhau của ván đấu, từ điển khai cuộc, tuyển tập những ván đấu của các giải, những ván cờ hay nhất của kiện tương hàng đầu vv… Điểm đặc biệt là nghiên cứu những ván cờ của các tên tuổi lớn trong làng cờ vua. Sự hài hòa giữa đánh giá và tính toán những ván cờ của mình chỉ có thể đạt được khi thường xuyên làm bài tập và phân tích.
Bởi vậy nhất định phải phân tích những cán cơ của các cao thủ, phải biết và hiểu chính xác những ý tưởng này trong bình luận của mình, cũng như đánh giá chất lượng lời bình. Phương pháp bình luận từ lâu đã được viết trong tài liệu cờ vua, nhưng chúng vẫn tiếp tục phát triển. Có hai hướng chủ yếu.
Hướng thứ nhất là đưa ra đánh giá tính chất chung. Các phương án cụ thể minh họa và khẳng định những lý giải chung cơ bản.
Đại kiện tướng Z. Tarrash đã bình luận như vậy. Những nhận định của ông ta đã dạy dỗ nhiều thế hệ vận động viên cờ vua. Nhưng bất cứ hoàn cảnh nào khi phân tích cũng phải cẩn thận và nghiêm túc, mới có thể tìm ra trong ván đấu không hay nhiều điều bổ ích và có lợi.
Thế hệ vận động viên cờ vua. Đây là một đoạn mẫu mực lời bình của ông ta.
Slecter - E.Lasker
Trận đấu năm 1910.
39.a4.
Theo nước đi quan trọng này Tarrash viết: “không né tránh áp lực của đối thủ lên thế trận của mình bắt đầu dọa dẫm trắng, nhưng họ đã lật tất cả bài tẩy, thí chốt để giành cơ hội tấn công. Trong hành động này khi trắng đẩy chốt lên có thể thua ván cờ, nếu như hành động này tạo cho họ vài cơ hội. Không có cơ sở nào của sự thất vọng: tất cả những ô yếu của trắng (a3, e4, h3) được xe bảo vệ với mức độ đầy đủ, nếu họ đổi hậu thì có thể chơi thoải mái tự do”.
Rõ ràng như vậy, tác giả không đưa ra bất kỳ phương án nào, nhưng đã đưa ra đánh giá thế trận thượng hạng. Đánh giá này xây dựng trên cơ sở logic chính xác.
Điều đạt được là lời lẽ trong sáng, phương pháp bình luận bao gồm sự dễ hiểu của lời bình, sự tuyệt đỉnh về sự gần gũi của ngôn ngữ đời thường.
Nhưng sau những nước đi là ý tưởng của lời bình luận.
39...£xb4 40.axb5 £xb5 41.¦b3 £a6 42.£d4 “Ở thời điểm này bên đen chẳng có sự đe dọa gì đặc biệt. Nếu như quân xe của họ chiếm được vị trí tốt thì có thể cắt đứt đợt tấn công của đối thủ, còn sau đó ván đấu sẽ thắng”.
42...¦e8 43.¦b1 ¦e5 Đẩy lui sự đe dọa bằng nước đi 44.¦a1
44.£b4 £b5 .“Nước đi dở nếu đi 44...¦b5 trả lời bằng nước 45.£c4. Đen cần phải đột nhập vào lãnh thổ của đối thủ bằng con Hậu trên đường a2 – g8”.
Có thật đúng là phương pháp tiếp cận lý thú không? Mỗi lời nhận xét của tác giả trước hết soi sáng sự phát triển của điểm chính yếu của ván cờ. Không một giây phút nào Tarras quên đi sự logic, tính thế hoạch một ván đấu.
45.£e1 £d3 46.¦b4. Thời điểm này tác giả đưa ra nhận định có ý nghĩa to lớn: “Trong tình thế quân đen mang xe đến ô a5 để chiếm một trong những cột mở, đến lượt mình đe dọa đối thủ bằng nước tấn công 46...¦a3. Trong trường hợp này trắng chẳng có điều gì tốt đẹp, chỉ có đổi xe và tiếp tục chơi 47.¦b3 £xb3 48.£xa5+.Trong tàn cuộc hậu bên đen có ưu thế chiến thắng nhờ con chốt thông của mình. Ví dụ 48... ¢b7 49.£d8 £e6 50.f3 d5 51.exd5 cxd5. Hiện giờ (có thể sau nước ¢c6 và £d7) đen có thể cho vua của mình vào vị trí an toàn ở h7 hoặc đi theo chốt thông của mình, sử dụng vua để bảo vệ chốt thông, trong trường hợp Vua trắng chia cắt cản trở con chốt này. Kết quả bằng nước đi đã chọn của đen, con chốt “c” rất mạnh, họ đã ăn được chốt “e” tuy nhiên điều đó không có ý nghĩa quyết định; ngược lại bằng nước đi này họ đã đánh mất chiến thắng trong tay”.
Điều đáng chú ý là Tarrash biết cách tô đậm xác định thời điểm phá vỡ căng thẳng của cuộc chiến, phải công nhận là những nhận xét của Tarrash có thể đọc không cần bàn cờ!.
46...c5 47.¦a4 c4 48.£a1 £xe4+ 49.¢h2 ¦b5. Bây giờ Vua đen nằm dưới hỏa lực tấn công nguy hiểm.
50.£a2 £e5+ 51.¢g1 £e1+ 52.¢h2 d5 53.¦a8 £b4 54.¢g2
Với mục đích đạt được có thể chơi £a6, bây giờ có thể sai lầm nếu trả lời bằng nước £d6. Cho nên ngay ở nước thứ 52 trắng cần lui vua về g2.
54...£c5? Điều mới cuối cùng trong cuộc hành trình gian khổ ở thời điểm căng thẳng phá vỡ. Tarrash và lời bình của ông đã tiến tới giới hạn của sự chính xác: “Lasker không nhận thấy mối đe dọa nguy hiểm nên đã thua ván cờ này. Nhưng ông ta có thể thắng ván cờ này không? Nước đi 54...¦b8 tiếp theo là 55.¦a7+ ¦b7 56.¦a8 quân đen có thể tăng cường thế trận của mình hay không ? Điều dẫn đến là một con én chẳng làm nên mùa xuân, một con chốt không thể tiến lên phía trước mà không hy sinh ngay lập tức. Điều này bao gồm sai lầm khi chuyển chốt ở nước 46 và nước thứ 47.”
55.£a6! Bây giờ vua đen đã không còn bảo vệ được tốt, chốt sẽ bị quân nặng của trắng tiêu diệt.
55...¦b8 Sau nước 55...¦b7 trắng thắng bằng nước 56.£e6.
56.¦a7+ ¢d8 57.¦xg7 £b6 58.£a3 ¢c8 và đen đầu hàng.
Tarrash trong lời bình của mình đã đi từ nhận định tổng quát đến phần chi tiết.
Phương pháp ngược lại được đại kiện tướng hàng đầu của Nga M.I.Chigorin sử dụng. Từ các phương án cụ thể ông đưa ra đánh giá thế trận, có ý nghĩa là đi từ phần chi tiết đến nhận định tổng quát. Chigorin đã so sánh và khái quát hóa rộng rãi sự việc phân tích chi tiết, khảo sát tiềm năng ẩn giấu chơi đòn phối hợp. Và đây là ví dụ nhận định của ông ta.
Chigorin – Tarrash
Trận đấu năm 1893.
Tarrash sau khi suy nghĩ rất lâu đi nước
20...gxh6, tiếp đến phương án khác thí chốt thứ 2 bằng nước 20...¦xg4+.
M.I.Chigorin viết: “Sự mạo hiểm được diễn giải bằng dự đoán, tại sao tiến sĩ Tarrash không bắt chốt g4, “vội vã Xây-Nốt” tiến hành nước thứ 20 của đen, Chigorin nhận xét như sau: “Thật không thể hiểu nổi. Nước thứ 20...¦xg4+ đen có thể lời chốt thứ 2. Cùng lúc đó tiến sĩ Tarrash có thể thắng lợi trong cuộc chiến vĩ đại”. Sai lầm do vội vã thời gian “Xây-Nốt”. Chính tiến sĩ Tarrash khi kết thúc ván đấu chỉ ra cho khán giả là nếu bắt chốt sẽ nguy hiểm cho ông ta. Đầu tiên tôi cảm thấy Tarrash đã nhận định đúng, độc giả cũng đã thấy phương án tiến hành… Thật nguy hiểm và thế trận đa dạng khi đen tấn công liệu trắng có thu được kết quả khi quân đen phòng thủ tích cực giữ được lợi thế 2 chốt. Những phương án sau sẽ chỉ ra điều đó.
20...¦xg4+ 21.¢h1 gxh6 22.¥c4! ¥d7 23.b4 ¦f8 24.a4 .
A. 24...¤xb4 25.¤e5 ¦g7 26.¤xd7 ¤xd7 27.¥xe6+ ¢h8 28.d5 a6 29.¤e4 (trong1 đe dọa ¤c5) b6 30.¤g3 ¦xf1+ 31.¦xf1 ¦e7 32.¤h5, và đe dọa ¥d7, trắng thắng.
B. 24...¦g7 25.d5 exd5 26.¤xd5 ¤xd5 27.¥xd5+ ¢h8 28.¤e5 ¦xf1+ 29.¦xf1 ¦e7 30.¦g1 và trắng lợi quân.
C. 24...¦g7 25.d5 ¤d8 26.¤e5 ¥c8 27.dxe6 ¤xe6 (27...¥xe6 28.¦xd8..vv…) 28.¦xf6 ¦xf6 29.¦d8+ ¦f8 30.¦xc8 ¦xc8 31.¥xe6+..vv…”.
Tiếp theo M.I.Chigorin viết: “Trong phương án A sau nước đi của trắng 25.d5 đen có tìm được phương án phòng thủ tốt nhất bằng cách biếu không tốt c7 và chơi tiếp
28...¤c2 29.¤b5 ¤e3 30.¦xf8+ ¤xf8 31.¦d3.
Nhưng điều đó xảy ra trong ván đấu có thể so sánh được không, và kết quả ván đấu có vấn đề gì không”.
Chỉ sau khi tất cả phân tích chi tiết này, Chigorin mới đưa ra những nhận định nhỏ hàm chứa đậm đặc được khái quát hóa: “Những phương án lý thú này tôi chỉ nhằm mục đích là: bên đen lợi hai tốt trong bối cảnh cụ thể này không chứng tỏ được ưu thế rõ ràng, những ưu thế này liệu có đảm bảo đưa ván đấu tới thắng lợi hay không “.
Như vậy, hai phương pháp bình luận thì cả hai phương pháp đều hoàn toàn đúng. Mỗi phương pháp phản ánh hiện thực cờ vua khác nhau: phương pháp diễn dịch (từ tổng quát đến từng bộ phận) là những ván đấu có nội dung chiến lược, còn phương pháp quy nạp (từ bộ phận đến tổng quát hóa) là những ván đấu có nội dung chiến thật.
Nào chúng ta cùng xem xét nhận định những gì được viết trong thời đại chúng ta. Nội dung phương pháp đó nằm trong lời bình luận của đại kiện tướng M.Tal (“trận đấu Botvinnik – Tal, năm 1960”)
Tal - Botvinnik
Trận đấu năm 1961.
Trong thế trận này, bên trắng dư 3 chốt bù lại một quân nhẹ đã mất, điều này bảo đảm cho sự cân bằng của đôi bên. Hơn nữa thế trận còn đầy ắp sự sống và chứa đựng không ít sự tinh xảo chiến lược va chiến thuật.
Nhận xét sau đây của M.Tal rất thú vị. Trong lời bình luận phản ánh hai phong cách đối lập nhau của thế trận: nước đi chiến lược của Botvinnik và nước đi chiến thuật của Tal.
“Xe đen đã trung hòa áp lực của trắng theo cột “e” có thể nói rằng những khó khăn của đen đã ở phía sau. Cảm tưởng về điều này M.Botvinnik cũng đồng ý với tôi. Ở thời điểm này tôi muốn đánh lạc hướng một chút. Trong nước đi của cuộc chiến cờ vua các đấu thủ tư duy khá đa dạng. Nhiều vận động viên cờ vua (đặc biệt là thế hệ trẻ) trong khoảng thời gian kéo dài 5 giờ họ dùng thời gian chủ yếu để tính toán, công việc tính toán của họ có thể dẫn ra như sau: nếu tôi đi về hướng này thì anh ta cũng đi về hướng đó vv… khi anh ta còn đủ sức. Đối với vận động viên kinh nghiệm hơn họ nghiên cứu sau những bí mật của nghệ thuật này. Phần dự phòng này không khó khăn cho họ trong thời gian dài, chỉ đạo bằng phần lớn (nhưng không phải mọi trường hợp) những nguyên lý, kế hoạch chơi tiếp theo của mình.
Để minh họa tôi muốn dẫn ra những đối thoại, những đối thoại ngay sau trận đấu thứ 9 giữa Botvinnik và tôi.
Khi tôi tính toán phương án với tốc độ của viên đạn, những tính toán trong thời gian ván đấu, những ván đấu này có thế trận thuận lợi cho đen, M.Botvinnik đã nói: “tôi cảm tưởng lúc đầu thế trận này thuận lợi cho trắng, nhưng sau đó tôi tìm ra kế hoạch đúng: cần phải đổi xe còn hậu giữ lại.
Khi bắt đầu đánh giá thế trận này tôi cảm thấy rất trừu tượng, nhưng khi tôi bắt đầu thâu tóm những phương án có nhiều nước nhất, tôi đi đến kết luận là Botvinnik đã đúng tuyệt đối: Trong tàn cuộc có hậu chuỗi chốt bền vững của trắng khi con tượng khống chế tích cực, đảm bảo cho trắng xác định được ưu thế. Khi sự có mặt của hậu quân đen trên bàn cờ có thể tính đến tấn công mạnh vào ô yếu g4.
Nước tiếp theo của trắng tiến hành chính xác đó là họ đã kết hợp ý tưởng cuộc chiến giành cột “e”, nhưng thời điểm quyết định tôi đã không kiểm soát được bản thân”.
Tất cả những điều này đều thú vị và có lý lẽ xác đáng và tôi đưa ra kết luận khi tiến hành bằng con đường khác nhau thậm chí mâu thuẫn nhau cho ra một kết quả!
Trở lại và tiếp ván đấu nhận thấy sau nước đi
20.£d3 ¢g7 21.£g3? (nước chính xác 21.f4 ¦ae8 22.¦e5!,thế trận cân bằng)
21...¦xe1+ 22.¦xe1 £xg3 23.fxg3 ¦f8! 24.c4 ¤g4 25.d5 cxd5 26.cxd5 ¤df6 27.d6 ¦f7 28.¦c1 ¦d7 29.¦c7 ¢f7 30.¥xf6 ¤xf6 31.¢f2 ¢e6 32.¦xd7 ¢xd7 33.¢f3 ¢xd6 34.¢f4 ¢e6 35.g4 ¤d5+ 36.¢e4 ¤f6+ 37.¢f4 ¤d5+ 38.¢e4 ¤b4 39.a3? (tốt hơn 39.a4) 39...¤c6 40.h5 g5 41.h6 ¢f6 42.¢d5 ¢g6 43.¢e6 ¤a5 44.a4 ¤b3! Quân đen đạt được thế thắng và tin tưởng điều chỉnh ưu thế ở nước 58.
Phương pháp hiện đại bình luận ván đấu tiến tới làm thế nào kết hợp tổng hợp 2 phương pháp, sự kết hợp tổng hòa trong lời bình là phân tích cụ thể và đánh giá tổng quát.
Một trong những bình luận rõ ràng là hướng “tổng hợp” trong đó có A.Alekhine.
Nhận định lời bình trong cuốn sách “Những ván đấu hay nhất của tôi”, “Giải đấu ở New York năm 1924”, “Giải đấu cờ vua quốc tế ở New York năm 1927” cho đến nay, những lời bình này vẫn còn là mẫu mực.
Đây là một trong những ví dụ đó.
Capablanca - Em.Lasker.
Ở New York năm 1924.
Ở đây đen chơi
23...¤e4+? Alekhine đã nói gì về điều này, nào chúng ta cùng đánh giá chung về cuộc chiến, ông ta viết: “Đen đã đạt được vị trí quân vững chắc, chúng ta đã thấy từ những nhận định trước đây như thế nào, đen không sợ gì kể cả trong trường hợp nếu bây giờ đến lượt trắng đi. Tuy nhiên đen cần nhớ rằng nước ¤e4 có thể thực hiện sau khi trắng đi g4, còn để thực hiện chuyển động này hoàn toàn đạt được bằng nước 23...£d7 hoặc 23...¦c7, như vậy trắng có thể đi nước chuẩn bị tích cực được không?
Sau nước đi này kết quả trận đấu rất không rõ. Nước đi quá sớm này tạo cơ hội cho trắng thí quân, sau đó trắng có quyền chủ động lâu dài và bảo đảm hòa cờ”.
Như vậy trước mặt bạn là ví dụ đánh giá tổng quát với sự chính xác đáng ngạc nhiên về sự phân chia tồn tại những đặc điểm của thế trận.
Đến thời điểm này cuộc chiến mang đặc tính thế trận rõ rệt. Bây giờ sẽ tấn công bắn phá. Trắng bắt đầu đòn tấn công bắn phá. Trắng bắt đầu đón tấn công Vua quyết định:
24.¥xe4 fxe4 25.£g4! f5 26.¤xf5 exf5 27.£xf5 h5 28.g4 ¦c6 29.g5 (hình).
Ở đây Alekhine nhận định khác, đưa ra kế hoạch cụ thể, phân tích đòn phối hợp phía trước. “Ưu thế lớn khi không chậm chễ bằng nước
29.¤xd5 khi đó Vua ở ô h4 đối với trắng không hề hấn gì, ví dụ 29...¥h4+ 30.g3 (nhưng không đi 30.¢g1 vì 30...¥g3)30...¦c2+
(hoặc phương án A)
31.¢g1 ¦c1+ 32.¢g2 ¦c2+ 33.¢h3 hxg4+ 34.¢xg4! (nếu 35...¢g8 thì 36.¤f6+ nước đi tiếp sau £xd7 còn nếu đi 35...¢g7 thì 36.¦h7+..v.v..) 36.gxh4 ¥xf5+ 37.¢xf5 ¦xb2 38.¢e6! ¢g7 39.f5 ¢f8 40.h5 ¦a2 (hoặc 40...¦h2 41.¤f4) 41.f6 ¦xa3 42.h6 ¦a6+ 43.¢f5 ¢g8 44.¤e7+..vv…
A. 30...¥g6 31.£e5+ ¥f6 32.¤xf6 £xf6 33.£xf6+ ¦xf6 34.gxh5 ¥f5 35.¦h4 tiếp theo đó là nước g2-g4”
Cần chú ý chọn thời điểm ra sao để phân tích chi tiết.
29...¢g8 (chính xác hơn 29...¦d6!) 30.¤xd5 ¥f7! 31.¤xe7+ £xe7 32.g4 hxg4
Chúng ta nghiên cứu một ví dụ nữa của Alekhine về việc kết hợp phân tích cụ thể và đánh giá tổng hợp.
“Ở đây Lasker lựa chọn một vài phương án phức tạp. Thật đúng sau nước 32...¥g6 33.£d5+ ¥f7 34.£e5 £xe5 35.dxe5 hxg4 36.f5 ¦c5 37.¢g3! ¦xe5 38.¢xg4..vv…
Không chắc chắn đen có thể dễ dàng đạt được cờ hòa, hơn phương án đã chọn. Dù cho trắng còn hai tốt thế cho một quân nhưng còn yếu điểm của tốt “e” và sự đe dọa xâm nhập của xe trắng trên hàng ngang thứ 7 đặt cho đen nhiều công việc phòng thủ. Nhưng cách đơn giản nhất đạt tới cờ hòa bằng phương án 32...¦c2+ 33.¢g3 (sau nước 33.¢f1 £c7! Đen thậm chí có nước tấn công chiếu hết)33...¦e2 34.g6 h4+ 35.¦xh4 ¦xe3+ 36.¢g2 ¦e2+ 37.¢f1 ¦e1+, và trắng không thể thoát khỏi nước chiếu vĩnh viễn”.
Ví dụ tuyệt vời về sự kết hợp yếu tố cụ thể và trìu tượng khi nghiên cứu thế trận!
Tiếp theo ván đấu diễn ra trong cuộc chiến thuật căng thẳng, trong đó đen dùng tất cả tiềm năng để phòng thủ.
33.£h7+ ¢f8 34.¦h6 ¥g8 35.£f5+ ¢g7 36.¦xc6 bxc6 37.¢g3 £e6? Sai lầm quyết định. Tiếp theo đen đi 37...¥f7! đen giữ được ưu thế hòa cờ.
38.¢xg4 £xf5+ 39.¢xf5 ¥d5 40.b4 a6 41.¢g4! ¥c4 42.f5 ¥b3 43.¢f4 ¥c2 44.¢e5 ¢f7 45.a4 ¢g7 46.d5 ¥xa4 47.d6 c5 48.bxc5 ¥c6 49.¢e6 a5 50.f6+ Đen đầu hàng.
Đến đây chúng ta đã nói về các phương pháp bình luận chính xác ván đấu. Dù cho các phương án đã biết từ lâu, những lời bình luận không phải bao giờ cũng tốt, chính xác. Khi bắt gặp mâu thuẫn trong đánh giá thời điểm căng thẳng phá vỡ của ván cờ và những sai lầm khi phân tích cụ thể. Thông thường lời bình “vượt quá” kết quả ván đấu theo nguyên lý “không tranh luận với người chiến thắng”.
Trong mọi trường hợp cần biết cách chỉ trích đánh giá lời bình nghiên cứu, khả năng tự tư duy là chất lượng cần thiết cho nhà phân tích. Không được tin tưởng mù quáng thậm chí cả lời bình uy tín.
Trong nhiều trường hợp cảm nhận nội dung sâu sắc của ván đấu không dễ dàng. Những có thể, cụ thể ở đây kiểm tra được sự điêu luyện chân chính?
Nhiệm vụ của chúng ta không phải là thống kê những sai lầm chuẩn mực trong lời bình ván đấu. Điều đặc biệt, vấn đề thời sự nhưng không giành cho quyển sách này. Chúng ta chỉ dẫn ra làm thế nào mở ra bản chất cuộc chiến trong ván đấu phức tạp dưới tác động phân tích khảo sát và công việc tranh luận sách vở, những điều này tạo ra tài liệu tuyệt vời cho nghiên cứu.
Petrosian – Spassky
Giải đấu năm 1969.
Petrosian chơi nước:
32.b4? và sau nước 32...¦ac8 rơi vào tình trạng bị tấn công đa dạng. Nhiều lời chỉ trích trong giai đoạn truyền thông quyết định sự say mê bàn luận về sự sụp đổ của Trắng, tuy nhiên họ cũng đưa ra phân tích cụ thể về sự sụp đổ như thế nào. Đa số các nhà bình luận đều khuyến cáo trắng hiện tại dùng đòn chiến thuật.
Nhưng ở đây đại kiện tướng O’Kell khẳng định thế trận bằng phân tích cụ thể hơn. Trên cơ sở phương án 32.f3 ¤g3 33.b3 ông đã đưa ra nguyên lý đánh giá thế trận hoàn toàn thỏa đáng cho trắng. Ví dụ: 33...¦xd4 34.exd4 £xd4+ 35.¢h2 nếu 33...¤e2+ 34.¢h1 ¤c3 35.¦c1..vv… Ưu thế nghiêm túc cứu được trắng trong trường hợp 32...¤d6 33.¤f2 h5 34.¤e2.
Sau đây là lời bình của E.Geller. Ong ta tỏ ra nghi ngờ cách đánh giá của O’Kell đưa ra.
Đây là phân tích của ông ta: 32.f3 ¤g3! 33.b3 ¦c3! 34.£b2 ¦ac8! 35.bxa4
Trắng không thể phòng thủ trong trường hợp 35.¤b5 ¦xd3 36.£xf6 ¦xd1+ 37.¢f2 ¤f5!
35...h5! 36.¤f4 £e5 37.£f2? ¦c1 nếu 36.£f2 ¦xd3 37.¦xd3 ¦c1+ 38.¢h2 h4 Đen thắng. Tình trạng thảm bại của trắng sau nước 36.a5 £g5! Hay trong trường hợp 36.£b7 ¢g7 37.a5 ¦xd3!..vv…
Bản chất chỉ trích thế trận này là gì khi ta tận dụng những phân tích này? Chính Geller chỉ nhấn mạnh là ông đã khẳng định đầy đủ đánh giá thế trận quân đen thắng bằng cách nào. Cũng trong thời gian đó đại kiện tướng tính rằng thế trận sau nước 35...h5! Đòi hỏi nghiên cứu nhiều phương án. Nhưng điều cuối cùng giành cho độc giả phân tích. Tôi nghĩ rằng bản chất thế trận đã rõ ràng. Ap dụng phương pháp nhận định hay phân tích tính toán phụ tuộc trước tiên vào tính chất thế trận. Khi chơi thế trận phải đánh giá chung một cách đầy đủ trên cơ sở một vài khảo sát cá nhân về tính chất tình thế đặc biệt. Trong thế trận có nhiều khả năng chơi đòn phối hợp, những kế hoạch trước đó cần phải đưa ra phân tích cụ thể.
Cần luôn luôn nhớ về độ mềm dẻo và mối liên hệ chặt chẽ các phương pháp này, chúng phản ánh hai hướng chủ đạo của tư duy cờ vua.
Trong phần kết luận tôi có vài lời khuyên về phương pháp có thể có lợi cho các bạn khi lựa chọn tài liệu để phân tích. Đó là vấn đề nghiêm túc được nghiên cứu bởi nhà nghiên cứu Xô viết nổi tiếng P.Romanovsky trong cuốn sách “Con đường sáng tạo cờ vua”. Trong thời đại ngày nay vẫn không mất đi tính thời sự dù tình thế đã tiến bộ rất nhiều, tác giả đã chỉ ra cho độc giả vấn đề đó.
Những ván đấu được chọn ra để phân tích cần phải thỏa mãn những điều kiện sau:
1.Các đấu thủ phải là vận động viên cờ vua có đẳng cấp cao.
2.Những ván đấu chất lượng cao, có lời bình chất lượng tốt.
3.Những ván đấu có chứa chủ đề, những chủ đề này trong thời điểm hiện tại cần quan tâm nghiên cứu.
Romanovxki đã chỉ dẫn chính xác cách khai thác mỗi ván đấu không chỉ một, hai, ba ván thậm chí nhiều lần, nếu điều này còn tồn tại nhiều điều chưa rõ. Sự ôn luyện có lợi như vậy loại bỏ những rác rưởi, phát triển tư duy.
Hồ Văn Huỳnh, biên tập từ bài dịch ở Trung tâm huấn luyện quốc gia II.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét