NƯỚC ĐI ĐẦU TIÊN CỦA BẠN

1 . CỜ VUA LÀ GÌ?

Nhiều bậc cha mẹ hỏi về học phí cờ vua cho con cái họ biết rất ít hoặc không biết gì về cờ vua, nhưng cũng có thể đã đọc hoặc nghe thấy ‘cờ vua tốt cho bạn.

Nếu bạn rơi vào trường hợp này, chương này là dành cho bạn.

Sơ lược về lịch sử cờ vua

Thỉnh thoảng tôi hỏi trẻ theo chúng nghĩ cờ vua bao nhiêu tuổi.Mười năm? chúng đoán. Hai mươi năm?Một trăm năm?
Câu trả lời, theo lý thuyết phổ biến nhất về nguồn gốc của cờ vua thì giống như mười lăm trăm năm.

Các hình thức đầu tiên của trò chơi mà chúng ta biết bây giờ là cờ vua được ghi nhận lần đầu tiên trong thế kỷ thứ sáu trong Đế chế Gupta ở Ấn Độ. Trò chơi này được gọi là'chaturanga', dịch là' bốn sư đoàn', bốn sư đoàn của Quân đội Ấn Độ: bộ binh (chốt), kỵ binh (mã), voi (tượng) và xe (xe), cùng với Vua hoặc Rajah và Bộ trưởng hoặc Đại tướng (hậu). Nó rất đặc biệt là một trò chơi chiến lược quân sự.

Vào đầu thế kỷ thứ bảy, trò chơi đã đến Ba Tư, ở đó, dưới cái tên ‘shatranját, nó trở nên rất phổ biến. Trò chơi và văn học từ thế kỷ thứ mười trở đi vẫn tồn tại.

Nước đi của các quân cờ trong shatranj khác với cách chúng ta chơi ngày nay. Nước đi của vua, xe và mã là như ngày nay, nhưng hậu chỉ có thể đi một ô theo đường chéo và tượng chỉ có thể nhảy hai ô theo đường chéo, trong khi chốt chỉ có thể tiến lên một ô trong lần đi đầu tiên.

Trò chơi đi theo các tuyến thương mại ở phía tây và phía bắc, đến miền nam châu Âu vào cuối thế kỷ thứ mười. Khoảng năm 1300 sự thay đổi đã được thực hiện để tăng tốc trò chơi, đáng chú ý là cho phép chốt đi hai ô trong lần đi đầu tiên. Vào một lúc nào đó vào cuối thế kỷ thứ mười lăm, các nước đi của hậu và tượng đã được thay đổi để làm cho chúng mạnh hơn nhiều, và trò chơi bắt đầu giống với những gì chúng ta biết bây giờ.

Đồng thời, tài liệu cờ vua đầu tiên đã được sản xuất, bao gồm phân tích các khai cuộc và cờ tàn. Cờ vua được chơi bởi các tầng lớp thượng lưu khắp châu Âu. Thế kỷ XIX chứng kiến sự khởi đầu của cờ vua quốc tế hiện đại, với các trận đấu giữa các kỳ thủ Anh và Pháp hàng đầu trong thập niên 1830 và 1840 và giải đấu quốc tế đầu tiên vào năm 1851. Trận đấu vô địch thế giới chính thức đầu tiên diễn ra vào năm 1886 và với sự ra đời của công cộng giá cả phải chăng, tiếp theo là vận tải tư nhân, các cuộc thi cờ vua ở mọi cấp độ, từ các giải đấu quốc tế đến các trận đấu giữa các câu lạc bộ và các giải cờ vua, đã trở nên phổ biến. Đồng thời tác phẩm cờ vua tăng nhanh: sách, tạp chí, và cột trên báo và một loạt các ấn phẩm định kỳ.

Cuối thế kỷ XX đã chứng kiến những thay đổi lớn hơn trong trò chơi: các chương trình máy tính tốt nhất có thể đánh bại những kỳ thủ mạnh nhất, các trang web nơi người chơi có thể đối mặt với các đối thủ từ bất cứ nơi nào trên thế giới trong thời gian thực hoặc qua email ngày càng trở nên phổ biến, và tin tức và thông tin cờ vua đã có sẵn và miễn phí chỉ bằng cách nhấn nút.

Đối với hầu hết lịch sử cờ vua là một trò chơi cho người lớn, không phải cho trẻ em. Các thần đồng cờ vua như Paul Morphy vào giữa thế kỷ XIX, và Jose Raul Capablanca và Sammy Reshevsky vào đầu thế kỷ XX trở thành chủ đề chính, và trẻ em từ 11 tuổi trở lên chắc chắn thích chơi, nhưng các cuộc thi đấu cờ vua lớn được xem như không phù hợp với trẻ nhỏ.

Giải vô địch nước Anh dưới 18 tuổi diễn ra lần đầu tiên vào năm 1923 và trong khoảng ba mươi năm trong những năm 1950, 1960 và 1970, cờ vua rất phổ biến ở các trường trung học nhưng sau đó tập trung thay đổi từ cấp hai sang tiểu học.

Trong những năm gần đây, người ta đã đưa ra nhiều tuyên bố rằng ‘cờ vua rất tốt cho bạn’ và việc chơi cờ vua có thể giúp con bạn tăng IQ và cải thiện kết quả học tập, và đây là một yếu tố khiến phụ huynh và giáo viên muốn trẻ nhỏ học cờ vua. Độ tuổi trung bình cho các đối thủ trong các giải thi đấu cờ vua trẻ giảm khoảng một năm cứ sau 5 năm từ 1950 đến 2000.

Có lẽ mốt hiện tại cho cờ vua những năm đầu là một sự bất thường trong lịch sử và xu hướng sẽ bị đảo ngược. Cờ vua có thực sự phù hợp với trẻ nhỏ? Trẻ em thực sự có lợi gì từ cờ vua? Nếu chúng ta muốn khuyến khích trẻ nhỏ học cờ vua, trò chơi nên được dạy và phát huy như thế nào? Đây là những câu hỏi mà cuốn sách này tìm cách trả lời.

Một trò chơi toán học

Cờ vua, về mặt toán học, là một trò chơi hai người, tổng bằng không với đầy đủ thông tin. Nếu tôi thắng, bạn thua. Nếu bạn thắng, tôi thua. Nếu bạn hòa, tôi hòa. Cả hai chúng ta đều biết chính xác những quân gì cả hai kỳ thủ có và vị trí của họ. Vì vậy, nó là một trò chơi kỹ năng thuần túy, một trò chơi khó đến nỗi ngay cả những kỳ thủ giỏi nhất thế giới cũng mắc lỗi. Hệ quả của điều này là, thật đáng buồn, về mặt toán học, không có gì gọi là một nước đi tốt. Hãy giả định (một cách an toàn) rằng vị trí bắt đầu là một trận hòa với lối chơi tốt nhất. Chúng ta cũng giả sử rằng chúng ta có một máy tính có thể chơi cờ hoàn hảo và sẽ cho chúng ta biết kết quả chính xác của bất kỳ vị trí nào. (Chúng ta đã cách xa nhiều năm vì số lượng vị trí có thể có liên quan, nhưng đã có cơ sở dữ liệu sẽ cho chúng ta biết kết quả chính xác của bất kỳ vị trí nào có sáu quân hoặc ít hơn trên bàn cờ.) Ở bất kỳ vị trí nào sau đó sẽ có một số (hoặc không) nước đi dẫn đến chiến thắng, một số (hoặc không) nước đi dẫn đến hòa, và một số (hoặc không) nước đi dẫn đến thua. Nếu bạn đánh bại tôi, đó là vì tại một số thời điểm, tôi đã chơi một nước cờ thay đổi cách đánh giá từ một trận hòa sang một chiến thắng cho bạn. Vì vậy, chỉ có những nước đi thỏa đáng, duy trì hiện trạng và những nước đi xấu, làm thay đổi nó cho xấu hơn. Nước đi của bạn có thể rất tuyệt vời, bất ngờ, sâu sắc, đẹp đẽ, khó tìm hoặc bất cứ điều gì, nhưng nó chỉ ở đó vì tôi đã phạm sai lầm mang đến cho bạn cơ hội. Vì vậy, bí mật của cờ vua không phải là làm thế nào để chơi những nước cờ tốt, mặc dù điều đó sẽ giúp ích, nhưng làm thế nào để tránh chơi những nước cờ xấu.

2. TẠI SAO LẠI DẠY CỜ?

Tại sao bạn muốn dạy con bạn cờ vua?

Có nhiều lý do: bên ngoài và bên trong.

Người ta thường nói rằng cờ vua làm cho trẻ em thông minh hơn. Bạn có thể tự mình nhìn thấy điều này và rất có thể đó là lý do tại sao bạn lại đọc cuốn sách này. Đã có nhiều nghiên cứu cho rằng cờ vua thực sự làm cho trẻ em thông minh hơn. Tuy nhiên, cũng có nhiều hoạt động ngoại khóa khác dành cho con bạn, điều mà, nó đã khẳng định, có tác dụng tương tự.

Tôi không biết về bất kỳ nghiên cứu nào so sánh cờ vua với các trò chơi khác, hoặc với các hoạt động khác như âm nhạc, về mặt hiệu quả nhất trong việc làm cho trẻ em thông minh hơn. Tôi cũng không biết về bất kỳ nghiên cứu nào đặt ra để khám phá xem hiệu quả là ngắn hạn hay dài hạn, liệu những người không chơi cờ cuối cùng có bắt kịp hay thậm chí vượt qua những người chơi cờ không.

Không còn nghi ngờ gì nữa, nếu cờ vua được dạy chính xác, theo cách phù hợp với lứa tuổi, con bạn sẽ được hưởng lợi từ nó. Vì sự phức tạp của nó, chúng tôi có thể chia cờ thành các bộ phận cấu thành của nó và đặt câu hỏi được thiết kế để phát triển kỹ năng tư duy cụ thể ở trẻ. Một chương sau sẽ giải thích làm thế nào có thể hoạt động. Nhưng dạy Johnny và Jenny các nước đi trong nửa giờ để họ có thể chơi mỗi tuần một lần tại câu lạc bộ cờ vua của trường sẽ có ít hoặc không có tác dụng.

Cũng nên nhớ rằng hầu hết trẻ nhỏ giỏi cờ vua đều có chỉ số IQ trên trung bình và rất thường xuất sắc trong môn toán.

Nếu bạn muốn tôi cải thiện IQ con của bạn

Tôi sẽ dạy họ cách giải quyết

Bài kiểm tra IQ, không phải cách chơi cờ. Nếu con bạn đang vật lộn với toán học, một lần nữa tôi sẽ dạy chúng toán học hơn là cờ vua.

Dù sao, bạn cũng có thể tự hỏi tại sao bạn muốn con bạn thông minh hơn. Trong một cuốn sách gần đây, How Children Succeed, nhà báo người Mỹ Paul Tough cho rằng thành công trong cuộc sống liên quan nhiều đến các kỹ năng không nhận thức hơn là chỉ số IQ của bạn cao đến mức nào: các kỹ năng như sự kiên trì, tò mò, sự ngay thẳng, lạc quan và tự chủ. Elizabeth Spiegel (còn được gọi là Elizabeth Vicary), giáo viên cờ vua tại IS 318 ở Brooklyn, tin rằng những đặc điểm này quan trọng đối với thành công cờ vua hơn là có IQ cao, và cờ vua là một cách tuyệt vời để dạy và phát triển những đặc điểm này. Bạn cần tự kiểm soát để kiểm soát sự bốc đồng của bạn để thực hiện nước đầu tiên xuất hiện trong đầu và kiểm tra xem nước đi của bạn có an toàn không trước khi chơi. Bạn cần sự lạc quan để không bỏ cuộc khi bạn có một vị trí xấu, và không đồng ý một trận hòa ở vị trí cân bằng. Bạn cũng cần sự lạc quan và tự tin để tin rằng bạn có thể làm tốt trong cuộc thi tiếp theo. Bạn cần có ý thức để chơi hết mình mọi lúc, đặc biệt là khi chơi cho một đội và dành thời gian mỗi ngày để thực hành sâu các bạn cần thành công. Bạn cần sự tò mò để sử dụng thời gian rảnh rỗi của mình để tìm hiểu thêm về cờ vua và làm thế nào để trở thành một kỳ thủ giỏi hơn. Trên hết, bạn cần sự kiên trì và can đảm để đối phó với những thất bại và thất bại. Mọi người thỉnh thoảng mắc sai lầm, chơi ván cờ xấu, thỉnh thoảng có giải đấu dở, nhưng bạn cần can đảm để đối phó với thất bại và sử dụng sai lầm và đánh bại cả hai như một cơ hội học tập sẽ giúp bạn trở thành một kỳ thủ mạnh mẽ hơn và là cơ hội xây dựng nhân vật Điều này sẽ khiến bạn trở thành một người mạnh mẽ hơn.

Trong cuốn sách Cờ vua cho trẻ em của tôi, Sam và Alice phải học những kỹ năng này cùng với các kỹ năng cờ vua cụ thể để cải thiện cờ vua của họ. Sam phải học cách kiểm soát những bốc đồng của mình và suy nghĩ trước khi đi. Anh ấy cũng phải học tính kiên trì: để tiếp tục khi anh ấy mắc lỗi hoặc tìm thấy điều gì đó khó hiểu. Alice, mặt khác, phải học cách tích cực hơn và xông xáo hơn khi cô ấy chơi cờ vua nếu cô ấy muốn giành chiến thắng trong các ván cờ của mình.

Có một cái gì đó khác nữa. Trong khi nhiều người vui vẻ khi làm một chút về điều này và một chút về điều đó, thì có những người khác cần một niềm đam mê toàn diện để tận dụng tối đa cuộc sống của họ. Đối với nhiều người, cờ vua, vì sự phong phú, sâu sắc và vẻ đẹp của nó, đó là niềm đam mê.

Ở một mức độ nào đó bạn có thể thích chơi cờ với gia đình và bạn bè của mình, và, đối với hầu hết trẻ em học các nước đi, điều này là đủ. Những gì bạn cũng nhận được từ cờ vua, nếu bạn muốn nó, nhiều hơn thế. Bạn có thể đưa trò chơi đi xa hơn bằng cách tham gia các câu lạc bộ và chơi trong các giải đấu, cả cá nhân và đồng đội. Có một hệ thống rộng lớn và rất tích cực của các giải thi đấu cờ vua, từ các sự kiện cấp thấp cho đến giải vô địch thế giới. Tham gia vào các sự kiện này sẽ cung cấp cho con bạn một địa phương, và, nếu chúng muốn, hệ thống quốc gia và quốc tế của bạn bè có cùng quan điểm. Tình bạn được hình thành theo cách này, từ một niềm đam mê chung thay vì chỉ xảy ra ở cùng một nơi cùng một lúc, có thể và thường làm, kéo dài suốt đời. Nếu bạn muốn, một hệ thống bạn bè như vậy cũng có thể được xây dựng trong không gian ảo: có nhiều trang web bạn có thể chơi với các đối thủ từ khắp nơi trên thế giới, trong thời gian thực hoặc trong các ván cờ theo lượt mà bạn được thông báo qua email khi đó là nước đi của bạn. Ngoài ra, bạn có thể tham gia vào việc tổ chức các giải đấu, tham gia các giải đấu, quản trị câu lạc bộ hoặc giảng dạy. Có cả thế giới văn học, lịch sử và di sản để khám phá. Trong khi đây không phải là dành cho tất cả mọi người, nó có thể cung cấp một cái gì đó có giá trị hơn nhiều so với một vài điểm IQ bổ sung. Tuy nhiên, để cho con bạn có cơ hội trải nghiệm điều này, bạn phải cho chúng sự khởi đầu tốt nhất.

Vì vậy, làm cho trẻ thông minh hơn chỉ là một lý do để dạy cờ vua. Nó cũng là thứ có thể giúp trẻ phát triển những đặc điểm tính cách có lợi. Hơn thế nữa, nó có thể mang lại cho họ cả đời kích thích trí tuệ, sự chú ý, hứng thú, và, tôi dám nói điều đó, hạnh phúc là tốt. Nếu bạn thích con bạn có cơ hội này, hãy đọc tiếp.( còn tiếp)

Hồ Văn Huỳnh, dịch từ " Dạy cờ vua cho trẻ em đúng cách" của Richard James