Các cơ sở của Chiến lược Bài 3 Chiến lược và Chiến thuật

CÁC CƠ SỞ CỦA CHIẾN LƯỢC 

BÀI 3 . CHIẾN LƯỢC VÀ CHIẾN THUẬT

Để đánh giá trình độ giữa hai VĐV cờ người ta dựa vào 2 khả năng sau :

1)     Khả năng tính toán .

2)     Khả năng lập kế hoạch chơi dựa trên bản chất thế cờ .

·      Chú ý :

-         Chỉ tính toán cụ thể các thế biến khi thế cờ được xác định rõ ràng.

·     Trong đa số thế cờ phải đề ra 1 kế hoạch chơi dựa trên bản chất của thế cờ .

Thí dụ 1 :

35.¦xd6! ¦xd6 36.¦c8+ ¢h7 37.£a8 £f6 bắt buộc ( vì 37...£h5 hoặc 37...£g4  thì 38.¤h4 g5 39.¦h8+ ¢g7 40.£f8+ ¢f6 41.¦xh6# thắng )  38.¦h8+ ¢g6 39.£g8!

. Đến đây Trắng có thể tính toán xa hơn nữa nhưng mất sức và tốn thời gian , cần phải đánh giá thế cờ .

Nhận xét :

-         Vua Đen đang ở vị trí trống trải .

-          Xe Hậu cản đường chạy của Vua .

-          ¤f3 sẵn sàng tham chiến .

Kết luận :

            Trắng ưu thế , có thể chiếu bí hoặc ưu thế quân số .

¦d3 40.¤h4+ ¢g5 41.¤f5 ¦e6 42.h4+ ¢g4 ( nếu 42...¢g6 43.¦xh6#; hoặc 42...¢h5 43.¤xg7+) 43.¤xh6+ ¢h5 (43...£xh6 44.¦xh6 ¦xh6 45.£xg7+ ¦g6 46.£xf7) 44.¤xf7+ ¢g4 45.¤h6+ ¢h5 46.¤f5+ ¢g4 47.¦h7 ¦e7 48.¤h6+ ¢h5 49.¤f7

            Tóm tắc quá trình suy nghỉ của Trắng .

1)     Tính toán chính xác từ nước 35 đến 39 ( các nước bắt buộc cho cả hai )

2)     Đánh giá thế cờ sau nước 39.

Thí dụ 2 :

Thế cờ nầy không có mối đe dọa trực tiếp nên phải có 1 kế hoạch đúng .

Nhận xét : Trắng có hai lợi thế  nhỏ.

1)     Trắng chiếm cột mở e và sẵn sàng chập hai Xe trên cột mở nầy.

2)     ¥c4 linh hoạt hạn chế sự di chuyển của Vua Đen

. Đen có vị trí quân rất thụ động .

. Mã Trắng ở vị trí thụ động .

Kết luận :

            Trắng ưu thế

·     Trắng không thể khai thác trực tiếp hai lợi thế nầy vì sau nước ¥d7 của Đen và không ¤h5 vì g6 . Do đó phải vạch một kế hoạch đúng đắn cho Trắng .

·     Trắng không có điểm yếu vậy kế hoạch của Đen như thế nào? Cần phải có một kế hoạch cho Đen.

-         Kế hoạch của bên Trắng :

a.      Mã phải chuyển về ô mạnh g5

b.      Tạo nhiều đe dọa trực tiếp vào Vua Đen , phối hợp với áp lực trên cột mở e .

c.      Trắng tránh trao đổi Xe quá sớm trên cột mở e .

-         Kế hoạch của bên Đen :

a.      Chống đỡ các mối đe dọa trực tiếp .

b.      Đơn giản hóa thế cờ bằng cách trao đổi quân .

Ván cờ tiếp tục 18.¤h1! ¥d7 19.¤f2 ¦ae8 20.¦fe1 ¦xe2 21.¦xe2 ¤d8 (nếu 21...¦e8 thì 22.£d5 ngăn chặn kế hoạch trao đổi quân ) 22.¤h3 ¥c6 ( không thể 22...¦e8 23.£h5 ¦xe2 24.¤g5 h6 25.£g6 hxg5 26.£h5#) 23.£h5 g6 24.£h4 ¢g7 25.£f2! ( tấn công d4 vì 25.¤g5 h6 còn 25...£b6 26.b4 ¦e8 27.¦xe8 ¥xe8 28.¥c3! ¤c6 29.¥d5 )

25...¥c5 26.b4 ¥b6 27.£h4 (nên đi 27.£e1! ¥e4 28.¤f2! hơn 1 chốt) 27...¦e8 28.¦e5 ¤f7 (nếu 28...h6 29.g4 fxg4 (hoặc 29...g5 30.fxg5) 30.f5! £xe5 31.f6+! £xf6 32.£xh6#) 29.¥xf7 £xf7 30.¤g5 £g8 31.¦xe8 ¥xe8 32.£e1! ¥c6 33.£e7+ ¢h8 34.b5! £g7 (nếu 34...axb5 35.¤e6 h5 36.£f6+ ¢h7 37.¤g5+ ¢h6 38.¥b4) 35.£xg7+ ¢xg7 36.bxc6  

            Từ 2 thí dụ trên chúng ta có các khái niệm sau đây :

-         Kế hoạch chiến lược là kế hoạch được vạch ra bằng cách xem xét và dựa trên các yếu tố của thế cờ .

-         Mục tiêu chiến lược là những điều cần đạt được của kế hoạch được lập ra.

-         Chiến thuật là các phương pháp thực hiện kế hoạch hoặc chống lại kế hoạch của  đối phương .

Thí dụ 3 : Botvinnik – Capablanca Vòng Avro 1938 phòng thủ Nizowitch .

1.d4 ¤f6 2.c4 e6 3.¤c3 ¥b4 4.e3 d5 5.a3 ¥xc3+ 6.bxc3 c5 7.cxd5 exd5 8.¥d3 0–0 9.¤e2 b6 10.0–0 ¥a6 11.¥xa6 ¤xa6 12.¥b2? [12.£d3!] 12...£d7 13.a4 ¦fe8

Nhận xét :

-         Trắng có một trung tâm mạnh với đa số chốt .

-         Đen có ưu thế ở cánh Hậu

Kết luận :

            Ván cờ cân bằng , phải có 1 kế hoạch cho cả hai bên .

-         Kế hoạch của bên Trắng :

a.      Tạo một trung tâm di động bằng f3 và e4.

b.      Tấn công cánh Vua với e5, f4 , f5 dùng các quân hỗ trợ phía sau .

c.      Cố gắng tránh đơn giản các quân nặng .

-         Kế hoạch của Đen : Có 2 kế hoạch có thể áp dụng

 1) Phong tỏa cánh Hậu bằng c4 rồi đưa Mã lên b3 bằng đường b8, c6 , a5 buộc       Xe Trắng ở a2 hoặc chốt a4 bị mất .

 2) Giữ nguyên tình trạng căng thẳng ở trung tâm .

     -     Đưa Xe chiếm cột c , để mở cột đúng lúc .

     -      Dùng ô c4 làm nơi đóng quân của Mã hoặc Xe.

14.£d3   chiếm ô e4 đồng thời khích Đen thực hiện kế hoạch 1) 14...c4?  ( nên đi 14...£b7! Kiểm soát e4 giữ khả năng mở cột c ) 15.£c2 ¤b8 16.¦ae1 ¤c6 (neáu 16...¤h5 17.h3 f5 18.¥c1 ¤c6 19.f3 ¤a5 20.g4²) 17.¤g3 ¤a5 (neáu17...¤e4 18.¤h1! f5 19.f3 ¤f6 20.h3) 18.f3 ¤b3 19.e4 £xa4 20.e5 ¤d7 21.£f2 g6 22.f4 f5 23.exf6 ¤xf6 24.f5 ¦xe1 25.¦xe1 ¦e8 ( nếu như 25...¦f8 26.£f4! với 2 khả năng

 1) 26...£a2 27.fxg6 £xb2 28.g7 ¢xg7 29.¤f5+ ¢h8 30.£h6 ¦f7 31.£xf6+ ¦xf6 32.¦e8+

2) 26...£d7 27.¦e6 ¤a5 (27...¤e4 28.£e5 ¤xg3 29.¦e7) 28.¥a3 ¦f7 29.£g5!  

26.¦e6! ¦xe6 (26...¢g7 27.¦xf6! ¢xf6 28.fxg6+) 27.fxe6 ¢g7 28.£f4 £e8 29.£e5 £e7

(29...¤a5 30.¥c1!; 29...¤d2? 30.¥c1 ¤de4 31.¤xe4 dxe4 32.d5) 30.¥a3!! £xa3 (30...£e8 31.£c7+ ¢g8! 32.¥e7 ¤g4 33.£d7 £a8 34.¥g5) 31.¤h5+ gxh5 32.£g5+ ¢f8 33.£xf6+ ¢g8 34.e7 £c1+ 35.¢f2 £c2+ 36.¢g3 £d3+ 37.¢h4 £e4+ 38.¢xh5 £e2+ 39.¢h4 £e4+ 40.g4! £e1+ 41.¢h5

Cả hai bên cùng thực hiện kế hoạch đặt ra và cùng đạt được mục tiêu chiến lược .

Chú ý :

            Khi xem xét các khả năng trong thế cờ của mình để đặt kế hoạch chơi cần phải nghĩ đến hiệu quả của kế hoạch đó có tác dụng như thế nào?

                                                                                                     Hồ Văn Huỳnh