THÍ QUÂN LỢI NƯỚC .
Trong chiều hướng tiến triển của lý
thuyết cờ vua về khai cuộc hiện nay , ta rất hiếm thấy ván cờ giữa hai tay cờ
kinh nghiệm già dặn mà một bên lại được
để cho dẫn đầu về triển khai một cách không bù đắp . Thông thường mọi sự triển
khai quân nhanh hơn phải bị trả giá về lực lượng … Trong những trường hợp n hư
vậy , ván cờ là một cuộc tranh chấp gay gắt thế tĩnh ( ưu thế lực lượng ) chống
lại những yếu tố động ( dẫn đầu khai triển quân ) Bên có lực lượng yếu hơn sẽ
cố gắng sử dụng ưu thế tạm thời đó để tấn công , đối phương sẽ cố phá tan các
mối đe dọa , hoàn tất triển khai , đơn giản thế cờ và dùng ưu thế lực lượng của
mình cho tàn cuộc .
Đa
số các cuộc gambit cổ điển điều dựa trên quan niệm thí quân để gia tăng khai
triển quân . Đặc trưng như thế Gambit Đan Mạch
( 1.e4 e5 2.d4 exd4 3.c3
dxc3 4.¥c4 cxb2 5.¥xb2 ) trong đó trắng triển khai quân nhanh hơn nhưng lại lỗ 2
chốt đã thí . Những thế Gambit tương tự cho thấy kiễu đó rất nguy hiểm khi (
vào thời đó) kỹ thuật phòng thủ còn ở mức thấp . Bên thủ thường cố sống chết
giữ lực lượng hơn đó và không bao giờ chịu đổi nó lấy một ưu thế khác . Với đà
kỹ thuật phòng thủ được phát triển, gần như các kiễu Gambit trên sớm mai một đi
hết. Có hai kiễu phá Gambit chính yếu:
1. Trả lại lực lượng hơn đó đúng lúc
khi việc triển khai nhanh hơn của đối phương có thểbị vô hiệu hóa . Nếu có thể
nắm ngay vài ưu thế thế trận có thể đạt được cùng lúc.
2.Từ chối quân thí đó và khai thác
ngay việc bố trí không hay về thế trận của đối phương
Trong những khai cuộc của thời kỳ cổ
điển thế Gambit Đan mạch cho Đen cơ hội sử dụng cả hai phương pháp phòng thủ
nầy. Điều nầy ván cờ sau đây minh họa rõ:
Mieses
– Maroczy
/ Monte Carlo 1902
1.e4 e5 2.d4 exd4 3.c3
dxc3 Đen
đã chọn phương pháp 1. Ngày nay nhiều tay cờ sẽ từ chối nước thí một cách đơn
giản qua 3...d5
4.exd5 ¤f6! 5.cxd4 ¤xd5 (5...£xd5) 6.¥c4
¥e6
4.¥c4
cxb2 5.¥xb2 d6 Đen có thể cân bằng khỏe khoắn khi
trả lại tức khắc 2 chốt hơn : 5...d5
6.¥xd5 ¤f6 7.¥xf7+ ¢xf7 8.£xd8 ¥b4+ Như thế có nghĩa là trong ván cờ nầy Đen muốn
giữ quân hơn đó bằng bất cứ giá nào? Không phải vậy , như ván cờ cho thấy . Đen
chỉ trì hoãn việc trao trã đó cho tới khi việc trã lại có mang lợi nhiều hơn là
làm bây giờ.
6.¤e2
Đa số các sách về khai cuộc ngay cả
của Pachman đều cho 6. nguy hiễm cho Đen hơn. Tuy nhiên nếu xem xét kỹ lưỡng ,
sẽ thấy đường hướng đó không đủ chống đỡ ưu thế của Gambit Đan Mạch thí dụ :
6.f4 ¤c6 (6...¥e6 7.¥xe6 fxe6 8.£b3 £c8
9.¤c3) 7.¤f3 ¥e6 8.¥xe6 fxe6 9.£b3 £d7 (9...d5)
10.¤g5 0–0–0 11.¤xe6 (11.£xe6 ¤f6!) 11...¦e8
6...¤c6
7.0–0 ¥e6 8.¥d5 ¤f6 9.£b3 £c8 10.¤f4 ¥xd5 11.exd5 ¤e5 12.¦e1
Thí chốt ,
Trắng có thế khai triển nhanh quá . Nếu bây giờ Đen đỡ với 12...¤fd7 . Đen sẽ lâm
vào nguy hiểm sau 13.£g3+- Đen lại đạt
được ưu thế rõ rệt nhờ trả lại hai chốt.
12...¥e7!
13.¥xe5
dxe5 14.¦xe5 £d7 15.£g3 Không hay
nếu Trắng chơi 15.£xb7
0–0 16.£c6 (16.¦e1 ¥d6 17.¤d3 ¤xd5) 16...£g4
17.¤e2 ¥d6. nhưng ngay cả nước đi trong ván cờ củng
không cứu vãn được . Đen chỉ thản nhiên bỏ qua mối đe dọa lên chốt để.
15...0–0–0! Bây giờ Đen
khai triển quân nhanh hơn và quân Đen phối hợp lẩn nhau đẹp hơn . Đến đây Trắng
muốn lấy lại quân đạt cân bằng lực lượng nhưng làm như vậy chỉ làm lỗ chất.
16.£xg7 £d6! 17.£g5 ¦de8!
18.¤d2 ¤d7 19.¦xe7 £xe7 20.£g3 £b4 21.¤f3 ¦hg8 22.£h4 £c3 23.¦b1 £xf3 0–1
Một vấn đề
chiến lược khó khăn trong ván cờ được đặt ra khi một bên cố ý ăn hơn chốt trong
khai cuộc với giá chậm khai triển. Kiểu cách như vậy luôn luôn phải được cân
nhắc kỹ lưỡng vì một thế cờ chậm khai triển thường khó chống đỡ một thế công
bằng quân . Giai thoại cờ vua đầy rẩy những ván cờ ( thường có khi dưới 20 nước
đi ) mà thói ăn hơn chốt ở khai cuộc đã là nguyên nhân nhiều thất bại . Thật
khó mà có thể nêu ra nguyên tắc khi nào có thể ăn được , khi nào không . Khả
năng phòng thủ thế cờ và khả năng tấn công của đối phương phải được xem xét kỹ
lưỡng . Trong nhiều thế biến , các lý thuyết gia đã không thể đồng ý với nhau
về đánh giá thế cờ khi khai triển nhanh bù lại bỏ quân , bỏ chốt.
Thông thường
nếu ăn chốt Xe hay chốt Mã nguy hiểm hơn là chốt trung tâm. Việc ăn hơn chốt
trung tâmkhông những có nghĩa lợi về về lực lượng mà còn có thể chiếm lĩnh các
ô trung tâm. Trong cuốn sách “ Hệ thống của tôi “ của Nimzovitch , ông ta đã đề
cập tới nguyên tắc : “ luôn luôn ăn chốt trung tâm nếu bạn có thể làm được mà
không nguy hiễm”. Nhưng chữ nếu vẫn bao trùm cả vấn đề khó khăn nầy.
Thí dụ sau ,
ta thấy Đen ăn chốt trong điều kiện không thuận lợi tý nào , không những lỡ
nước mà còn mở cột cho đối phương tấn công .
Fuderer –
Milic / Agram
1955
1.c4
e6 2.¤c3 d5 3.d4 ¤f6 4.¥g5 ¥e7 5.e3 0–0 6.¦c1 h6 7.¥h4 ¤e4 8.¥xe7 £xe7 9.£c2?
c6 10.¥d3 ¤xc3 11.£xc3 £g5? Trắng không
chơi khai cuộc chính xác lắm và Đen có
thế cờ cân bằng dể dàng với 11...¤d7
12.¤f3 dxc4 13.¥xc4 b6= Nhưng Đen phiêu lưu vào một cuộc săn lùng chốt hoàn
toàn không có lý.
12.¤f3!
£xg2 13.¢e2
Bất chợt Đen
thấy thất bại hiển hiện .Đen chỉ có mình Hậu xuất trận nhưng lại rất trống trải
, điều nầy sẽ lỗ thêm nhiều nước nữa. Trắng có kế hoạch rõ rệt tấn công bên
cánh Vua nhờ Đen mở dùm một cách ngu xuẩn cột “g” hộ.
14...£h3
14.¦cg1 f5 Bắt buộc vì chốt g7 phải được Xe từ
f7 bảo vệ . Sau 14...¤d7
15.¦g3 £h5 16.¦hg1 g6 17.¢e1 nếu Đen chống
đỡ với 17…¦e8 sẽ có 18.
£a3 với mối đe dọa
19. £e7 và. 19. ¤e5
15.¦g3 £h5 16.¦hg1 ¦f7
17.£a3! ¤d7 18.¢e1 Bây
giờ Trắng đe dọa 19.
£d6 rồi 20
. ¤e5 Đen không còn cách
chống đỡ vì các quân đều bị buộc ,chôn chặt 18…¤b6
19. ¤e5
18...dxc4 19.¥xc4 f4
Đen muốn có không gian rộng cho quân
Hậu nhưng Trắng đáp lại rất đẹp. Sau 19...¤b6
sẽ có nước kết thúc hay 20.£d6 ¤xc4 21.£d8+ ¢h7 22.£e8 g5 23.¦xg5!
hxg5 24.¦xg5
20.¦xg7+!
¦xg7 21.¥xe6+ ¢h8 22.¦xg7 ¢xg7 23.£e7+ ¢h8 24.¤e5! fxe3
Dĩ nhiên nhieân
24…¤x 25. £b8+ không thành vấn đề rồi . Đen hơn một Xe nhưng
không thể cho quân nhập trận.
25.f4 Một kết luận thật hay
. Dĩ nhiên 25.¤f7+ ¢g7 26.¤g5+ ¢g6
27.¥f7+ Hậu đủ thắng ,nhưng nước đi trong ván cờ chứa
đựng mối đe dọa lớn 27. ¤f7+¢g7 28. ¤g5+¢g6 29.
£f7# và trước mối nguy nầy Đen không có
cách chống đỡ nên Đen buông cờ. 1–0
Bỏ chốt lợi nước không phải chỉ có
trong khai cuộc , trong trung cuộc cũng hay gặp nhưng thường ở đây nước thí có
tính chất chiến thuật nhiều hơn có liên hệ tới những thế biến rõ rệt mà hậu quả
có thể tính toán chính xác . Trong trung cuộc khi cả hai bên đều khai triển đầy
đủ , nước thí chốt như vậy đòi hỏi phải được xem xét kỹ lưỡng.
Tài liệu từ: Thầy Quách Anh Tú
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét