TẤN CÔNG THIỂU SỐ ( tiếp theo)

I.TRANH CHẤP QUYỀN KIỂM SOÁT Ô C4 ( Đen không đi b5 )

Trắng tiến chốt b4 khởi sự thế công thiểu số có khuyết điểm là bỏ nước b3, sẽ gây suy yếu ô c4. Một kế hoạch chiến lược hay chống lại thế công thiểu số là chiếm lĩnh ô c4 với quân Mã. Như vậy Đen che bao tất cả các điểm yếu bên cánh Hậu của cấu trúc chốt chống lại sự tấn công trực diện của các quân nặng bên Trắng.

(Hình) Cho thấy thế cờ Đen đã thực hiện kế hoạch một cách thành công và sau ¤d6 quyền kiểm soát ô c4 được bảo đảm ngay tức khắc. Nếu  Bây giờ Trắng tiếp tục ngay với 1.b5 Đen có thể Đáp lại với 1...ab 2.ab ¤d6 nhưng Đen còn nước Hay hơn nữa 1... cb! 2.ab a5. Ưu thế nghiên về Đen và cho thấy triển vọng của Đen như thế nào nếu thành công trong việc tranh chấp ô c4. Trong việc thực hiện kế hoạch kiểm soát ô c4 , có điểm cần yếu là Đen phải đổi cho bằng được Tượng ô Trắng của bên Trắng . Nhưng có điều cần phải cảnh giác ở đây, có khi việc đổi nầy lại chiếm lĩnh hết kế hoạch phòng thủ của Đen mà không đếm xỉa đến việc tranh chấp quyền kiểm soát các ô Trắng, cho nên Đen hay chơi nước đổi quân ¥g4 – ¥h5 – ¥g6  một cách máy móc việc đổi Tượng ô Trắng sẽ trở nên vô giá trị trừ khi Đen có thể yểm trợ nó với việc triển khai quân thuận lợi dẫn tới quyền kiểm soát ô c4.

Bây giờ ta phải nêu lên vài điểm cần phải chú ý xảy ra trong thế công thiểu số. Trước nhất nước đi a6 thường được Đen sử dụng để ngăn chặn tạm thời thế tấn chốt của trắng. Nước đi nầy có ưu điểm và khuyết điểm của nó. Ưu điểm khi đơn giản cánh Hậu sau khi Trắng tấn chốt b5, ngược lại nước a6 làm yếu ô b6 và gián tiếp ô c5 vì chốt a6 sẽ dưới tầm đạn nếu Đen lại chơi b6. Kết luận : Trắng sau khi đơn giản phải tìm kiếm sự phối hợp giữa chiếm lĩnh cột “a” mở với thế công lên chốt c6. Cho nên nước tấn a6 có cái hay cái dở đối với Đen. Một điểm cần chú ý nữa là thời cơ đổi chốt bc của Trắng. Khi chốt “b” trắng đã tới b5,Trắng thường đổi ngay, nhưng  Đen sẽ gặp nhiều khó khăn hơn nếu Trắng trì hoãn việc đổi chốt nầy.Trắng nên chuyển quân ¤a4 , ¤c5 và có thể ¦b2 trước khi đổi chốt.

          Chúng ta đã thấy nơi (hình ) một trường hợp Đen đã thực hiện được kế hoạch thành công, đóng góp 2 Mã vào kế hoạch chiến lược thật là rõ rệt . Trong chiều hướng đó, Trắng thường đổi mất 1 Mã đi như vậy cho Đen phải giải quyết nhiều vấn đề mới đặt ra. Những nước đi trong ván cờ sau cho thấy điều nầy một cách minh bạch hơn.

          Kotov – Pachman    / Venise 1950  ( Gambit Hậu )

1.d4 e6 2.c4 ¤f6 3.¤c3 d5 4.¥g5 ¥e7 5.e3 0–0 6.¤f3 ¤bd7 7.¦c1 a6 8.cxd5 exd5 9.¥d3 ¦e8 10.0–0 c6 11.£c2 ¤f8 12.a3 Trắng sửa soạn cho nước b4 12… g6 13.b4 ¤e6 14.¥xf6!  

      Một nước đổi quân ai cũng biết cho thấy “ưu thế cặp Tượng “ không phải bao giờ cũng đúng 14…¥xf6 15.a4 ¤g7 16.b5 axb5 17.axb5 ¥f5 18.¥xf5 ¤xf5  Trong thế cờ nầy Đen chỉ có một Mã để. Giúp cho phòng thủ , dù Mã nầy sẽ rất mạnh ở d6 Trắng có nước đi hay nhất cho bây giờ là 19. ¤a4  Sau đó Trắng có vài ưu thế . có khi Đen có thể gia tăng , đạt được nhiều triển vọng hơn khi đổi Tượng ô Trắng sớm hơn.

   Ván cờ sau đây minh họa điều nầy:

Pachman – Ragosine

 / Saltsjobaden  1948  ( Gambit Hậu )

1.d4 d5 2.¤f3 ¤f6 3.c4 e6 4.¤c3 c6 5.cxd5 exd5 6.£c2 g6 7.¥g5 ¥g7  7...¥g4? 8.£b3 8.e3 ¥f5 9.¥d3 ¥xd3 10.£xd3 ¤bd7 11.0–0 0–0

 

Giá trị nước đi đúng lúc g6 và ¥f5  bây giờ rõ rệt  một Mã sẽ chuyển về b6 con Mã còn lại , sau khi Hậu rời chỗ khác sẽ hướng về d4 hoặc d6 qua ¤e8 cũng thế cờ như vậy đã đạt được từ ván cờ giữa Botvinnik – Euwe   để tiếp tục như sau : 12. ¤e5 He8! 13. ¤:d7 £xd7 14.b4 ¦fe8 hòa . Nếu bây giờ Trắng lại cố thử 15. ¥:f6 ¥:f6 16.b5  thì 16...c5! còn Như 15.b5 thì sẽ 15... ¤e4 12.¦ab1 £e7 13.¦fc1 £e6 đe dọa 14... ¤e414.¤d2 ¦fe8 15.¥xf6! ¥xf6 16.b4 ¦ac8 17.b5? nước tiến nầy quá sớm. Đáng lẽ phải được sửa soạn với 17.£c2 ¥g7 18.£b3  Lúc đó Đen phải áp dụng biện pháp mô tả trong đoạn sau với 18... b5 để có thể đứng vững được .

17...c5! 18.dxc5 ¤xc5 Bây giờ Đen ưu thế hơn.Thấy rõ 19. £xd5? ¥xc3 20. £xe6 ¤xe6 hơn quân . Trong ván cờ Trắng chỉ thoát được nhờ một cuộc chống đỡ lâu dài và không bình thường

Các ván cờ trên cho thấy Đen lợi như thế nào khi đổi Tượng ô Trắng sớm. Nhưng điều nầy không phải lúc nào cũng thực hiện được nên các kiểu cách khác để tranh chấp ô c4 cần phải được sử dụng .

Các ván cờ sau với vài sai biệt nhỏ cho thấy tìm tòi của Đen cho vấn đề nầy:

1.c4 e6 2.d4 d5 3.¤c3 ¤f6 4.¥g5 ¥e7 5.¤f3 0–0 6.e3 ¤bd7 7.¦c1 a6 8.cxd5 exd5 9.¥d3 ¦e8

Đen không muốn mất nước với 9...c6 mà sửa soạn ngay cho việc bố trí lại quân Mã

10.£c2 g6 11.0–0 ¤b6 

Tới đây ,bên Trắng có thể lựa chọn giữa nhiều đường hướng . Nước đi có vẻ mạnh : 12. ¤e2 c613. ¤g3 sẽ bị đáp lại 13... ¤e4!  và sau 14. ¥f4 ¥d6! 15. ¥xe4 de 16. ¤xe4 ¥xf4 17.ef   Trắng hơn chốt nhưng bị chốt yếu ở d4 và f4. Từ hình trên  ta hãy xem hai ván cờ sau:

            Filip – Fichtl

         12.¤d2 ¤h5 13.¥xe7 ¦xe7! 14.¤b3 ¤g7 15.¤c5 c6 Bây giờ Đen sẳn sàng cho nước đi ¥f5 đổi Tượng để tiếp theo với Mã từ g7 đến d6. Trắng không còn triển vọng nào khởi tiếp thế công thiểu số. Nhận thấy điều đó, Trắng quyết định đột phá ở trung tâm nhưng lại có một chốt yếu ở d4 để cho Đen khai thác đủ thắng cờ .

Pachman – Podgorny

12.¥xf6! ¥xf6 13.¤e2 c6 14.¤d2 ¥g4 15.¤g3 ¤c8 16.¤b3 ¤d6 17.¤c5 ¥h4! Xét đoán rất đúng tình thế cái gọi là Tượng” hay” có tầm hoạt động quá nhỏ nên Đen có lý khi bỏ ưu thế cặp Tượng 

18.¦fe1 ¥xg3 19.hxg3 £f6 đe dọa 20... ¥f5 20.£b3

Với nước nầy Trắng ngăn ngừa ¥f5 , ví dụ : 20... ¥f5? 21. ¥xf5 £xf5 22. ¤xb7 ¦ab8? 23. ¤xd6 Tuy nhiên cùng lúc Trắng đã bít chặn thế công thiểu số nên chỉ còn áp lực nhỏ bên cánh Hậu. Đen sẽ phải đi 20... ¦ab8  để có thể thủ thế cờ được . Không may cho Đen, Đen sai lầm chiến lược và đi 20...b5 . Trong thế cờ như vậy , một  biện pháp phòng thủ như vậy hoàn toàn sai lầm vì quân chốt “b” Trắng vẩn còn ở b2 nên có thể đưa lên b3 đủ kiểm soát ô c4 và như vậy điểm c6 yếu kém của Đen trở nên trầm trọng ngay. Dù Đen có sai lầm trong ván cờ thứ hai, 19 nước đầu cho thấy kiểu cách nầy cân bằng cờ . việc tranh chấp điểm chiến lược quang trọng c4 như trong những thế cờ trên là một kế hoạch phòng thủ hay chống lại thế công thiểu số.   
Tài liệu từ: Thầy Quách Anh Tú