Chương I Tấn công bằng quân
Khi có ưu thế ở cánh Hậu và trung tâm thì một trong những cách thường sử dụng là dùng quân của minh áp đảo, khai thác những mặt yếu của đối phương và diễn biến cuộc chiến có thể mô tả như sau. Dâng các chốt đột phá phòng tuyến đối phương dưới sự hổ trợ của các quân mở đường tạo chốt thông .
Ván 1 Capablanca – Alekhine
1.d4 d5 2.c4 e6 3.¤c3 ¤f6 4.¥g5 ¤bd7 5.e3 ¥e7 6.¤f3 0–0 7.¦c1 a6 8.a3 Nước này cho phép Đen có cuộc chơi tốt, Đen sẽ khó khăn nếu 8.cxd5 exd5.
8...h6 9.¥h4 dxc4 10.¥xc4 b5 cách phát triển Tượng nách mở rộng chuẩn bị cho cuộc chiến ở trung tâm
11.¥e2 Capablanca chơi hơi thụ động, tốt hơn là 11.¥a2 tiếp theo là £e2, ¥b1 tạo đe dọa bên cánh vua.
11...¥b7 12.0–0 (thực tế nếu 12.b4 không cho c5 thì không ổn do 12…a5! Trắng bị khó dễ)
12...c5 13.dxc5 cân bằng toàn bộ những hành động của Trắng không thấy rõ.
13...¤xc5 14.¤d4 nước không tốt, làm mạnh vị trí của đối phương và làm yếu quân mình Trắng phải chơi 14.£d8 Kéo nhau vào cuộc chiến trung tâm,Trắng bất lợi 14.¥xf6 ¥xf6 15.¤xb5 £xd1 16.¦fxd1 ¤b3 17.¦c7
¥xf3 18.¥xf3 axb5 19.¥xa8 ¦xa8
14...¦c8 15.b4
15 ...¤cd7! Nước cho lối suy nghĩ của trường phái Alekhine. Thay vì một nước tự nhiên là 15...¤ce4 thì lại chọn việc quay về. Bắt đầu cuộc chơi ở trung tâm mà kết thúc có lợi cho Alekhine
16.¥g3 Trắng phải biết ô chìa khóa là c4 tốt hơn là 16.¤b3 nếu 16...¤b6
17.¤a5 bảo vệ ô c4 16...¤b6 17.£b3 ¤fd5
tất cả cho cuộc chiến giành ô c4 sau khi đổi Mã ở c3 ¥b7-d5 kiểm soát ô c4, đồng thời ¤d5. Đe dọa 18...¤c3 19. ¦c3 ¥d5 20. £b2 ¦c3 21. £c3 £a8 và 22…¦c8 chiếm cột c 18.¥f3 ¦c4!
Các quân Đen tập trung ở cánh Hậu
19.¤e4 £c8 20.¦xc4? Sai lầm dẫn đến khó khăn. Mạnh hơn là 20.£b1 tiếp tục cuộc chiến trên c4 và cột c ,có thể 21. ¤d6 hoặc 21. ¥d6, 21. ¤d2 đuổi quân Đen khỏi cột c khi có dịp chuyển con Mã ở d4 sang b3 rồi a5 hoặc c5, nguyên nhân thất bại của Trắng là họ chỉ hạn chế bằng những nước đi tự nhiên trong khi thế cờ đòi hỏi phải tính toán sâu mặc dù trông rất đơn giản
20...¤xc4 21.¦c1 £a8 đe dọa 22…¤e3 hoặc 22…¤b4
22.¤c3 sẽ dở 22.¤c5 ¥xc5 23.bxc5 ¦c8 24.¥e2 ¦xc5 25.¥xc4 £c8 22...¦c8 23.¤xd5 ¥xd5 24.¥xd5 £xd5
Tuy vậy thế cờ bên Trắng vẫn yếu trầm trọng bên Đen làm chủ trung tâm và cánh Hậu. Đe dọa đầy e6- e5. Đẩy quân Trắng vào thế thụ động vì thế Capablanca không định đổi chốt cánh Hậu để tạo điểm yếu b5 hy vọng nhẹ bớt áp lực
25.a4 ¥f6 26.¤f3
26...¥b2!
để chuẩn bị e6-e5 Đen đưa Tượng đến d2 ở đó tạo nhiều khả năng chiến thuật. Mà nó xuất hiện trong ván cờ.
27.¦e1 chiều sâu của nước vừa đi trên là bên Đen có thể được trình bày khi Alekhine bình luận:
I. 27.¦d1 bxa4! 28.£xa4 ¤b6 29.¦xd5 ¤xa4 30.¦d1 ¤c3 31.¦e1 ¦c4
32.¥d6 ¤e4 33.¥e7 f6 34.¦b1 ¢f7 35.¢f1 ¥c3; với cờ tàn thắng dễ dàng.
II. 27.¦b1 ¤a3 28.£xb2 ¤xb1 29.£xb1 £b3 30.£f1 bxa4 31.h3 a3
Đen ưu thế. 27...¦d8 Cột c chẳng có tác dụng gì với Đen nên họ chuyển qua cột d
28.axb5 axb5 29.h3 đã đến lúc mở đường cho vua
29...e5 30.¦b1 thế cờ bên Trắng yếu tuy nhiên nếu đi 30.e4 thì có thể chống đỡ lâu dài. Bây giờ ý muốn đổi quân đã bị một đòn
30...e4 31.¤d4 31.¤e1 £d2 32.£c2 33.¦d1 ¦a3 32...£xc2 33.¤xc2 ¦d2 34.¤e1 ¤a3 và Đen thắng; 31.¤h2 £d3 32.¦xb2 £xb3 33.¦xb3 ¦d1+ 34.¤f1 ¤d2 35.¦a3 ¤xf1 Đen ưu thế
Biến trong ngoặc đơn của Alekhine sai vì 34.£xc4! £xd1 35.£c8+ ¢h7
36.£f5+ g6 37.£xf7+ ¥g7 (34...£xe1+ 35.¢xe1 bxc4 36.¦d8+ ¢h7
37.¦c8).nên 32.¢f1 rất mạnh (32...£c3!)
31...¥xd4 32.¦d1 Trắng không thấy đòn chiến thuật của Đen nhưng nếu
32.exd4 £xd4 Đen ưu thế
32...¤xe3 0–1
Ván 2: Alekhine – Euwe
1.d4 d5 2.c4 c6 3.¤f3 ¤f6 4.¤c3 dxc4 5.a4 ¥f5 6.¤e5 ¤bd7 7.¤xc4 £c7 8.g3 e5 9.dxe5 ¤xe5 10.¥f4 ¤fd7 11.¥g2 ¥e6 Nước lý thuyết quen thuộc mà một thời gian đã bị bỏ quên . Đen chọn sơ đồ bảo vệ không tốt nên gặp nhiều khó khăn. Đúng ra nên chơi 11...¦d8 12.£c1 f6
13.0–0 ¥e6 12.¤xe5 ¤xe5 13.0–0 ¥e7 Alekhine bình luận “Một điều thú vị là chính nước này mà Đen rơi vào thế yếu trầm trọng dù muốn hay không thì cũng cần phải 13...f6 để :
- Cho phép Tượng được lựa chọn 1 trong 2 ô để đi là e7 hoặc b4.
- Bảo vệ thừa Mã tạo tự do cho Hậu.
14.£c2! bắt đầu chiến dịch tấn công bằng quân làm rã trung tâm và cánh Hậu của Đen, đe dọa 15.¤b5 và sau đó .¤d4 hoặc 15.¤d5 14...¦d8 ngăn gnừa cả 2 ý đồ trên.
15.¦fd1 0–0 16.¤b5 ¦xd1+ để tạo khả năng 17...£a5 mà không thể đi
ngay 16...£a5 17.¦xd8 ¦xd8 18.¥xe5 cxb5 19.¥xb7;
Alekhine cho rằng có nhiều cơ may hơn là 16...£b8
17.¦xd1 £a5 18.¤d4 ¥c8 19.b4! cú đột phá đẹp mắt sẽ dẫn đến làm yếu chốt cánh Hậu của Đen và điểm d5 .Đen không thể ăn b4 do 19...¥xb4 20.¤b3 £c7 21.£e4 ¥c3 (21...¥d6 22.£d4!) 22.¦c1 ¥b2 (22...f5 23.£c2) 23.¦c2 f5 24.£b4 và Trắng thắng .
19... £c7 20.b5 c5 Một thắng lợi đáng kể là Trắng đã chiếm lĩnh được điểm d5
21.¤f5 f6 nước làm yếu thế trận đáng kể, muốn bảo vệ chỉ còn cách 21...¥f6 22.¤d6 ¦d8 tuy nhiên sau 23.¤c4 Đen không giải quyết được K2 của mình
22.¤e3! ¥e6 23.¥d5! ¥xd5 24.¦xd5 £a5 nếu đi những nước khác thì
25.£f5 và £e6.
25.¤f5 £e1+ 26.¢g2 ¥d8 27.¥xe5 fxe5
28.¦d7! nước đơn giản nhất đe dọa 29.¤h6+ 28...¥f6 29.¤h6+ ¢h8 30.£xc5 Đen đầu hàng .
Nếu 30…¦e8 dẫn đến thắng lợi sẽ là 31.£d5 gxh6 32.£f7 ¥e7 33.¦xe7 hoặc 31.¤f7+ ¢g8 32.£d5 ¢f8 33.¤d6
Ván 3 Alekhine – Boroliubov
1.d4 ¤f6 2.c4 c6 3.¤c3 d5 4.e3 e6 5.¥d3 ¤bd7 6.¤f3 dxc4 7.¥xc4 b5 8.¥d3 a6 9.0–0
Tránh khỏi biến thuần túy Berane phức tạp, nhức đầu bằng nước 9.e4 tuy nhiên đã rõ từ lâu Trắng có một ưu thế về khai cuộc.
9...c5 10.a4 b4 11.¤e4 ¥b7 12.¤ed2 giữ căng thẳng vì nó cho phép
Trắng đưa Mã đến b6 thí ở f6 sẽ khó cho Trắng cơ may tích cực cuộc chơi
12...¥e7 13.a5 Bắt đầu cuộc chơi căng thẳng cho cả hai bên ở cánh Hậu.
Trắng tranh điểm b6 nhưng để yếu chốt a5 và cho phép Đen phản công ở cánh Vua
13...0–0 14.¤c4 £c7 15.£e2 ¤g4 Do mải đuổi bắt chốt nên Đen bỏ khả năng cũng cố trung tâm bằng 15...cxd4 16.exd4 ¤d5 và17...¤f4
16.e4 cxd4 17.h3 ¤ge5 18.¤fxe5 ¤xe5 19.¥f4 ¥d6 20.¥xe5 ¥xe5
21.¤b6 ¦a7 nước bắt buộc vì sau 21...¦ad8 22.¦fd1 và hơn chốt ở a6 và chốt a5 trở nên nguy hiểm thế Xe ở a7 thụ động và gần như bị loại bỏ khỏi cuộc chơi . Tận dụng điều này Trắng tấn công ở trung tâm gay gắt hơn 22.¦ac1 £d6 23.¦c4 f5? Nước tích cực không đúng chổ khi quân Trắng đã được triển khai đầy đủ cho cuộc chơi ở trung tâm. Cần phải hạn chế hoạt động của mình bằng nước phòng thủ kín một chút là 23...¥f6 đe dọa cần thiết sẽ về d8
24.exf5 exf5 25.¦e1 chiếm thêm 1 đường mở trường hợp lùi Tượng e5 Trắng có thể đổi Hậu ở e6, đưa Xe xuống hàng 7 và 1 trong 2 chốt d4 hoặc b4 .
25... £g6 26.f3 ¦e8 Tránh đổi Hậu Đen dự định tiến hành 1 đòn phối hợp mà đã bị đối phương gạt bỏ nhưng cách phòng thủ tốt cho họ không còn nữa
27.f4 £g3 28.fxe5 ¦xe5
29.¦c8+! Đây là sự gạt bỏ hợp lý đòn phối hợp do Đen chọn nếu ăn Xe thì 29.£xe5 £xg2# kết thúc ván cờ .
29...¢f7 30.£h5+ g6 31.£xh7+ ¢f6 32.¦f8+ ¢g5 33.h4+ ¢f4
34.£h6+ g5 35.¦xf5+ ¦xf5 36.£d6+ ¢g4 37.¥xf5+ Đen đấu Hậu .
Ở 2 ván sau Alekhine dành được thắng lợi bằng những cách khác nhau. Ván 4 ông tạo một trung tâm mạnh và giải quyết cuộc chơi bằng cuộc đột phá trung tâm liên quan đến việc tạm thời thí chốt. Ở ván 5 thì ông tận dụng sự yếu kém của hàng chốt dâng cao của đối phương ở trung tâm và cánh Hậu.
Ván 4: Fazekas – Alekhine
1.¤f3 d5 2.e3 c5 3.c4 e6 4.¤c3
Trắng dụ đối phương thực hiện d5-d4 mà không ngờ họ tình nguyện làm theo và nhận được một cuộc chơi tích cực. Cần phải tránh nước mạo hiểm bằng quân Mã và chuyển sang nước lý thuyết cơ bản là 4.d4
4...d4 5.exd4 cxd4 6.¤e2 ¤c6 7.a3 e5 8.d3 f5 9.b4 a6 Đen giữ trung tâm bằng chốt vững chắc bằng những nước tiếp theo họ lại cũng cố thêm đội hình trung tâm của mình
10.g3 ¥e7 11.¥g2 ¥f6 12.0–0 ¤h6 Nước thử nghiệm không cần thiết Trắng ăn ở h6 thì họ sẽ làm nhẹ việc phát triển quân đang gặp khó khăn của họ 13.¥xh6 gxh6 14.¦e1 và sau đó ¤e2-c1-b3
13.¤d2 0–0 14.c5 ¥e6 15.£c2 g5 chuẩn bị e5- e4 Đen cần phải không cho Mã lên f4
16.¦b1 ¦c8 17.b5 axb5 18.¦xb5 £e7 19.a4 ¤f7! 20.¥a3 ¦c7 21.¦fb1
21..e4! Đột phá trung tâm Đen giải phóng ô e5 cho Mã mà ở đó nó sẽ tạo mối đe dọa không thể đở nổi để loại bỏ ô này Trắng có lẽ phải chơi 22.f4 22.dxe4 Nước quá hiền từ và tự nhiên cho các quân Đen lao vào cuộc chơi với 1 hiệu quả quyết định .
22...¤fe5 23.exf5 chịu mất quân, còn thụ động là 23.¤c1 sẽ thua nhanh 23... d3 23...d3 24.£d1 không thể 24.£c1 dxe2 25.fxe6 ¤d3
24...dxe2 25.£xe2 ¥xf5 26.¤e4 ¤d4 chỉ vài nước đột phá như bảo táp quân Đen đã triệt phá mọi thành trì của Trắng ở trung tâm. Việc chống trả của trắng chỉ là hình thức.
27.¤xf6+ £xf6 28.£a2+ ¥e6 29.¥d5 ¥xd5 30.£xd5+ ¦cf7 31.¦5b2 ¦d8 32.£e4 ¤c4 33.f4 ¤xb2 34.¥xb2 £f5 35.£xf5 ¦xf5 36.¥a3 ¤c2 0–1
Trắng đầu hàng.
Ván 5 Landay – Alekhine
1.d4 e6 2.c4 ¥b4+ 3.¤c3 f5
Đen chọn một trong nhiều biến khác nhau của phòng thủ Hà Lan mà người đầu tiên đưa vào thực tế thi đấu là Đại kiện tướng Kerest.
4.£b3 £e7 5.a3 ¥xc3+ 6.£xc3 ¤f6 7.¤f3 ¤c6 8.b4
Khi cũng cố sự sắp xếp chốt bên cánh Hậu cho thật mạnh mẽ. Trắng không thấy mình đang bị chậm phát triển thì các chốt này có thể trở thành yếu kém và dễ dẫn đến thảm bại.
8...b6 9.¥b2 ¥b7 10.g3? và bây giờ khi Tượng Đen đã chiếm đường chéo h1-a8 nước vừa đi sẽ dẫn đến phức tạp khó chịu. Nước an toàn hơn là
10.e3
10...¤e4 11.£b3 sẽ dỡ là 11.£c2? vì ¤xb4! 12.axb4 £xb4+ 13.¤d2 £xd2+ 14.£xd2 ¤xd2!
11...a5 12.b5 a4! 13.£c2 ¤a5 14.¥g2? Dẫn đến thua cờ Trắng cần phải chấp nhận chốt thí sau 14.£xa4 ¤d6 15.c5 ¤dc4 16.£b4 Đen tuy rằng gở lại chốt và cuộc chơi tốt nhưng đối phương vẫn nhiều cơ may phòng thủ . 14...¤d6! buộc phải mở đường mà Đen đã sẳn sàng chiếm lấy trong khi Trắng còn lo phát triển chưa xong.
15.c5 ¤dc4 16.cxb6 cxb6 17.0–0 ¦c8 18.¥c3 ¤b3 19.¥b4 d6 20.¦ac1 0–0
Đen chưa vội ăn chất vì thế cờ của Trắng trở nên vô vọng và ván cờ đã tiếp tục
21.£a2 ¤xc1 22.¦xc1 ¤e5 23.¦xc8 ¤xf3+ 24.¥xf3 ¦xc8 25.¥xb7 ¦c1+ 26.¢g2 £xb7+ 27.f3 £d5 28.£xd5 exd5 29.¥xd6 ¦b1 30.¢f2 ¦xb5 31.¢e3 ¦b2 32.¢d3 ¢f7 33.h4 g6
Trắng đã đầu hàng.
Hồ văn Huỳnh biên tập bài dịch của anh Nguyễn Hữu Hùng "Di sản cờ Alekhine" Trung tâm huấn luyện quốc gia II.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét