CHỐT HẬU CÔ LẬP ( Tiếp theo)

CHƯƠNG BỐN

CHUYỂN ĐỔI CƠ CẤU CHỐT

Kế hoạch chơi phụ thuộc rất nhiều vào cấu trúc Chốt ở trung tâm cho nên với một thế cờ Chốt cô lập “d” chúng ta luôn luôn chuẩn bị kỹ lưỡng cho vị trí của các quân đứng thật thích hợp khi có tình huống chuyển đổi từ cơ cấu Chốt nầy sang một cơ cấu Chốt khác.

1.     Chuyển đổi thành cặp Chốt cô lập c, d:

a.     Cặp Chốt cô lập c, d:

Bên chống lại Chốt cô lập d có một kế hoạch rất hay và thông dụng là chuyển từ thế yếu kém nầy sang thế yếu kém khác để dễ khai thác đó là việc chuyển thành cặp Chốt cô lập c, d rồi ngăn chặn và tấn công nó.

Minh họa 1: PACHMAN – SEFO

Năm 1953 Giải vô địch Tiệp Khắc ( Hình)

10.¤d4 0–0 11.¤xc6! bxc6 12.b3 ¦e8 Nếu 12...d4 thì 13.ed Đen có Chốt c6 yếu kém trầm trọng, kế hoạch của Trắng bây giờ là ngăn chặn nước c5 tạo thành cặp Chốt treo chúng ta sẽ nghiên cứu vấn đề nây sau

13.¥b2 £d6 Đúng hơn nên13...¥d6

14.¦c1 ¥f5 15.¤a4 ¥a7 16.¥d4! ¥b8 17.g3 ¥h3 18.¦e1 £e6 19.£c2

 Đen cố gằng phản công tuyệt vọng nhưng đã bị đẩy lùi

19...¤e4 20.£xc6 ¥xg3 21.fxg3! £f5 22.¦f1 ¥xf1 23.¦xf1 £g5 24.£c7 £g6 25.¥d3 £h5 26.¤b6 ¦ad8 27.¤xd5! £xd5 Nếu 27...¦xd5 28.¥xe4

28.¥c4 £g5 28...¦d7 29.¦xf7!

29.¦xf7 ¢h8 30.¦xg7

Đen đầu hàng 1- 0

Minh họa 2: DOLMATOV- MARJANOVIC

Minsk, Năm 1982 , Phòng thủ Tarrasch

1.d4 d5 2.c4 e6 3.¤f3 c5 4.cxd5 exd5 5.¤c3 ¤c6 6.g3 ¤f6 7.¥g2 ¥e7 8.0–0 0–0 9.¥g5 cxd4 10.¤xd4 h6 11.¥e3 ¥g4 Theo lý thuyết ra quân thì 11...¦e8 12.£a4 ¥d7 13.¦ad1 ¤b4 Trắng hơi ưu. Nước ¥g4 là nước Kasparov chống lại Palatnik năm 1981;11… ¥g4 12.£a4 ¤a5 13.¦ad1 ¤c4 14.¥c1 £c8 15.£b5 ¤b6 16.¥f4! Trắng ưu thế

12.h3 ¥e6 13.¢h2 £d7 14.¤xc6 bxc6 Nếu 14...£xc6 15.¦c1 chiếm ưu thế

15.¤a4 ¥f5 16.¦c1 ( Hình)

Trắng kiểm soát chặt ô c5, đây là yếu tố quan trọng hàng đầu, không cho Chốt tiến lên c5

16... ¦fe8 17.¥c5 ¥e4 18.¥xe7 ¥xg2 19.¢xg2 ¦xe7 20.¤c5 £e8 21.e3 ¤e4 22.£a4 ¦b8

Nguyên tắc khai thác khi có cột mở, đưa quân nặng ra kiểm soát.

 23.b3 ¦b6 24.¤xe4 dxe4

 Trao đổi một loạt quân để khai thác các điểm yếu nhất là c6, a7 đồng thời đưa Xe ra chiếm cột

25.¦fd1 ¢h7 26.¦d6 £c8 Không thể cứu 26...¦c7 27.¦c4

27.¦cxc6 £f5 28.¦xb6 axb6 29.£c4 £f3+ 30.¢g1 ¦e5 31.¦d5 ¦e6 32.a4 ¦f6 33.¦d2 h5 34.h4 ¦f5 35.b4 £g4 36.£c3 Ngăn cản nước g5

36...f6 37.£c8 £f3 38.£e6 ¢h6 39.£xb6 g5 40.hxg5+ ¦xg5 41.£b8 ¦f5 Nếu 41...h4 42.£f4

42.£h8+ ¢g6 43.£g8+ ¢h6 44.£c4 ¦g5 45.£c7

Đen đầu hàng 1- 0

Minh họa 3:

RUBINSTEIN – SALVE

Carlsbad, Năm 2011, Gambit hậu

1.d4 d5 2.c4 e6 3.¤c3 c5 4.cxd5 exd5 5.¤f3 ¤f6 6.g3 ¤c6 7.¥g2 cxd4 8.¤xd4 £b6 9.¤xc6! bxc6 10.0–0 ¥e7 10...¥e6 Để giải tỏa c5 hay hơn

11.¤a4 Ngăn ngừa cặp Chốt cô lập

11...£b5 12.¥e3 0–0? Cần thiết phải đi ¥e6

 13.¦c1 ¥g4 14.f3 ¥e6 ( Hình)

15.¥c5! ¦fe8 16.¦f2! ¤d7 17.¥xe7 ¦xe7 18.£d4 ¦ee8 19.¥f1! ¦ec8 20.e3 £b7 21.¤c5 ¤xc5 22.¦xc5 ¦c7 23.¦fc2 Tấn công Chốt c6

23...£b6 24.b4 Đe dọa 25.b5 ¦ac8 26.bc ¦xc6 27.¦xc6 ¦xc6 28. ¦xc6£xc6 29. £xa7

24...a6 Nếu 24...¦ac8 25.b5! ¥d7 26.£c3 và a4

25.¦a5 ¦b8 Còn 25...£xd4 26.exd4 ¥c8 27.¦xd5!

26.a3 ¦a7 27.¦xc6! Hơn một Chốt và thắng ván cờ sau

27...£xc6 28.£xa7 ¦a8 29.£c5 £b7 30.h4 h5 31.¥e2 g6 32.£d6 £c8 33.¦c5 £b7 34.f4 a5 35.¦c7 £b8 36.b5 a4 37.b6 ¦a5 38.b7!

Đen đầu hàng 1- 0

Qua các ván cờ minh họa trên, các Chốt cô lập c, d bị ngăn cản, Chốt c6 bị yếu kém trầm trọngnó ngăn trở rất nhiều sự điều động quânvà các quaân phải bảo vệ nó, việc thiếu không gian càng gây trở ngại lớn

b.    Cặp Chốt treo:

Nếu ta có cặp Chốt cô lập c, d thì phải tìm cách tấn Chốt c lên và không nên để cho đối phương ngăn chặn, khi Chốt c tiến lên được ta nói đã tạo được cặp Chốt treo và cặp chốt nầy sẽ trở nên năng động với những đe dọa tiến Chốt c, hoặc Chốt d tạo Chốt thông. Những nguyên tắc chiến lược để chơi khi có cặp Chốt treo chúng ta sẽ nói trong đề tài “ Chốt treo”

Sau đây chúng ta xem ván cờ minh họa cho cuộc chiến đấu để tiến Chốt.

Minh họa 1: NIMZOWITCH- GIERSONG và SKINCH

Copenhagen, năm 1924, ván cờ Anh

1.c4 e5 2.¤f3 ¤c6 3.d4 exd4 4.¤xd4 ¤f6 5.¤xc6 bxc6 6.g3 d5 7.¥g2 ¥b4+ 8.¥d2 ¥xd2+ 9.¤xd2 0–0 10.0–0 ¦b8 11.£c2

Để b3 cho Mã điều động hoặc hừa đường cho hậu đi thí dụ .¤b3, £a4

11...¦e8 12.e3 ¥e6 13.cxd5 Đi 13.¤b3 dxc4 14.¤d4 cũng được

13...cxd5 Đen tìm cách đẩy d5

14.¤b3 £d6 15.¦fc1 ¦ec8 16.£c5 £xc5 17.¦xc5 ¤d7! 18.¦a5!

( Hình)

Để sau nước ¦c1 làm một cuộc ngăn chặn lâu dài, chúng ta không cần để ý đến khai cuộc có Chốt cô lập hay không mà nên để ý đến sự giải tỏa, tranh chấp quyết liệt ô c5

18... c5! 19.¦xa7 c4 20.¤d4 ¦xb2 21.¤xe6 fxe6 22.¦xd7 c3 Đen hy sinh một quân để làm cho Chốt c năng động và Trắng không thắng được Đen hy sinh một quân để làm cho Chốt c năng động và Trắng không thắng được

 23.¥h3 c2 24.¥xe6+ ¢f8 25.¦f7+ 25.¥f5 cũng đuợc

25...¢e8 26.¥xc8 ¦b1+ 27.¢g2 ¦xa1 hoặc 27...c1£! 28.¦xb1 £xb1 29.¦f4 

28.¦c7 c1£! 29.¦xc1 ¦xc1 Và ván cờ hòa nước thứ 42

Việc ngăn chặn có tầm chiến lược rất quan trọng. Ván cờ sau đây Đen duy trì ngăn chặn dù phải hy sinh một Chốt

Minh họa 2:

TAIMANOV- KARPOV

  Moskva, Năm 1973 (Hình)

Có vẽ như Đen không thể ngăn chặn nước c4 và sau đó sẽ gặp trở ngại với mối đe dọa ¥f4 nên Karpov quyết định

17...¦c4! 18.£xa7 £c6 19.£a3 ¦c8 20.h3 h6 21.¦b1 ¦a4 22.£b3 ¤d5 23.¦dc1 ¦c4 Đen gây sức ép mạnh lên Chốt c3 và sau 24.£b5 £xb5 25.¦xb5 ¦e8 26.¦b2 f6 tiếp theo là 27. ¢f7 Đen ưu thế

 24.¦b2 f6 25.¦e1 ¢f7 26.£d1 ¤f8 27.¦b3 ¤g6 28.£b1 ¦a8 29.¦e4 ¦ca4 30.¦b2 ¤f8 31.£d3 ¦c4 32.¦e1 ¦a3 33.£b1 ¤g6 34.¦c1?  34.£d3! Hay hơn vì 34…¤xc3 35.¦b3

34...¤xc3 35.£d3 ¤e2+ 36.£xe2 ¦xc1+ 37.¥xc1 £xc1+ 38.¢h2? Đáng lẽ phải đi 38.¤e1 Đen ưu 38…¤f4 và ¤d5

38...¦xf3!! 39.gxf3 ¤h4! Đến đây Trắng thua giờ trong một vị trí Đen thắng ván cờ có thể tiếp tục sau 40.¦b3 £g5 41.£f1 £f4+ 42.¢g1 ¤xf3+ 43.¦xf3 £xf3

 Hồ Văn Huỳnh , biên soạn